شهرها و روستاهای استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی یکی از ۳۱ استان ایران است، که در منطقهٔ آذربایجان در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. این استان با داشتن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه که از شمالی‌ترین نقطه استان (مرز بازرگان) تا جنوبی‌ترین منطقه آن (بوکان) را به هم متصل می‌کند و از امکان ارتباطات زمینی مناسبی برخوردار است.این استان تنها استان ایران است که با ترکیه هم مرز است.

جغرافیا

استان آذربایجان غربی در شمال‌غربی ایران قرار دارد و از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه، از مغرب به کشورهای ترکیه و عراق، از شرق به استان آذربایجان شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود است. مساحت استان برابر ۳۷٫۰۵۹ کیلومتر مربع است که سیزدهمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود و ۲٫۲۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. جمعیت استان آذربایجان غربی طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، ۲٬۸۷۳٬۴۵۹ نفر است که ۴٫۰۸ درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده‌است و از این لحاظ هشتمین استان پرجمعیت کشور به‌شمار می‌آید.

استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستمهای ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده‌است که اهم آن‌ها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند.

این استان عمدتاً تحت تأثیر جریان هوای مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه‌است، ولی در برخی از ماه‌های زمستان، تودهٔ هوای سردی از اطراف شمال، هوای مدیترانه‌ای آن را متأثر کرده و موجب کاهش قابل توجه دما می‌شود.

ناهمواری‌ها

سراسر مرز استان با ترکیه و عراق از کوه‌های مرتفع دیوارمانندی از شمال به جنوب کشیده شده‌است که منبع چشمه‌های آب فراوان هستند.

حوزه‌های آبریز

  1. دریاچه ارومیه
  2. رودخانه ارس
  3. رودخانه زاب کوچک

آب‌های معدنی

  1. ایستی سو؛ در نزدیکی گردنه قوشچی.
  2. آب گرم محال باراندوز؛ در نزدیکی قریهٔ هفت‌آباد ارومیه.
  3. آب معدنی کوه زنبیل؛ در کنار دریاچهٔ ارومیه.
  4. آب معدنی دریک؛ که بسیار گوارا بوده و در روستای دریک سلماس قرار دارد.

۵) آب معدنی کانی گراوان؛ در روستای کانی گویز در نزدیکی شهر رَبَط، فاصلهٔ ۲ کیلومتری ۶) آب معدنی شیخ معروف؛ در جاده نقده-مهاباد.

بلندی‌ها

  1. رشته‌کوه‌های مرکزی ترکیه و عراق
  2. ارتفاعات گردنهٔ قوشچی
  3. کوه‌های باستان
  4. ارتفاع مور شهیدان
  5. ارتفاعات گردنه کله شین
  6. کوه بینار ارومیه
  7. کوه قندیل
  8. دره حاجی ابراهیم

۹) کوه ترغه بوکان به ارتفاع ۲٬۲۴۶ متر

رودخانه‌ها

  • گدار چای
  • زرینه رود
  • سیمینه رود
  • مهابادرود
  • باراندوزچای
  • شهرچای
  • نازلوچای
  • زولاچای

جنگل‌ها

جنگل‌های طبیعی استان، هرچند که در قسمت‌هایی از پیرانشهر و مهاباد وجود دارد، ولی مناطق وسیع جنگلی در سردشت قرار گرفته‌است که مساحت آن را بین ۶۰ تا ۸۰ هزار هکتار تخمین می‌زنند. کل مساحت جنگل‌های مصنوعی در استان به ۳۲۰ هکتار در قطعات متفاوت می‌رسد.

مردم‌شناسی

ترک‌های آذربایجانی و کردها از گروه‌های عمده این استان به‌شمار می‌روند.

کردها در بخش‌های مرتفع شمال و شمالغربی و غربی و جنوبی استان نشیمن دارند و متقابلاً ترک‌های آذری در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه و بخشی نیز در دشت‌های شمال و جنوب شرقی استان، سکونت دارند. همچنین اقلیت‌های آشوری و ارمنی هم در استان ساکن هستند.

تاریخ استان

از نظر تاریخی، تاریخ باستانی آذربایجان با تاریخ قوم ماد درآمیخته‌است. قوم ماد پس از مهاجرت به ایران آرام آرام قسمت‌های غربی ایران از جمله آذربایجان را تصرف کردند. مقارن این ایام دولتهایی در اطراف آذربایجان وجود داشت که از آن جمله می‌توان به دولت آشور در شمال بین‌النهرین، دولت هیق در آسیای صغیر، دولت اورارتو در نواحی شمال و شمال غرب، اقوام کادوسی در شرق و کاسیان در حوالی کوه‌های زاگرس اشاره کرد. بعد از تأسیس دولت ماد، آذربایجان به ماد کوچک معروف شد و مشتمل بر شهرهای قدیمی همدان، ری، اصفهان و کرمانشاه بود.

گروهی معتقدند که نام آذربایجان گرفته شده از «آذرآبادگان» گرفته شده و به معنی سرزمین آتش است. بزرگ‌ترین آتشکده‌های زرتشتی در این منطقه بوده‌است و نمونه آن هنوز در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان بجا مانده‌است. گروهی دیگر وجه تسمیه آذربایجان را مربوط به وجود سرداری به نام آتورپات یا اتروپاد می‌دانند. اینان معتقدند که که بعد از غلبه اسکندر مقدونی به ایران، سردار آتورپات در آذربایجان ظهور کرد و از اشغال آن توسط یونانیان ممانعت به عمل آورد. از آن به بعد این سرزمین به نام آتورپاتگان معروف شد. حکومت جانشینان آتورپات در آذربایجان در زمان اشکانیان نیز ادامه یافت و این منطقه توانست کماکان استقلال داخلی خود را در چهارچوب دولت اشکانی حفظ کند. سرانجام اردشیر بابکان بنیان‌گذار سلسله ساسانی بر حکمرانان محلی آذربایجان استیلا یافت و آن را به صورت یک ایالت غیر موروثی اداره نمود.

موقعیت اقتصادی اجتماعی

این استان یکی از مناطق مستعد کشاورزی است. علاوه بر این وجود ایلات و عشایر در دامداری استان نقش قابل توجهی دارد. این استان از نظر اکتشاف و بهره‌برداری منابع معدنی نسبت به سایر استانها در وضع مطلوبی قرار ندارد. بررسی ترکیب کارگاه‌های موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانیهای غیرفلزی و غذایی - داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد. از جمله معادن این استان می‌توان به معادن مصالح و سنگ‌های ساختمانی، گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد.

استانداری

طبق قانون مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶ تقسیمات کشوری، ارومیه-با نام قبلیش، رضائیه-در استان شمال غرب قرار گرفت. در سوم بهمن همان سال آذربایجان شرقی و غربی از یکدیگر جدا شده و ارومیه جزو استان چهارم قرار گرفت. از سال ۱۳۴۴ این استان با نام آذربایجان غربی شناخته می‌شود. در سال ۱۳۴۴ قسمت‌های از نواحی جنوبی کردنشین (بوکان) از این استان جدا گردید و به استان کردستان الحاق شد.

شهرستان‌های استان

استان آذربایجان غربی در سال ۱۳۸۵ دارای ۱۷ شهرستان، ۳۶ بخش، ۳۶ شهر، ۱۰۹ دهستان و ۳۷۲۸ آبادی است و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه بوده‌است. از لحاظ وسعت ارومیه بزرگترین و شهرستان شوط کوچکترین شهرستان‌های استان هستند.

آمار شهرستان‌های این استان در سال۱۳۹۰ بدین قرار است:

مناطق دیدنی

رودها

پانویس

پیوند به بیرون

  • آمار تفصیلی نفوس و خانوار نقاط جمعیتی استان آذربایجان غربی از «نتایج سرشماری ۱۳۹۰». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
بیشتر بخوانید! رزرو اقامتگاه بومگردی در استان آذربایجان غربی (تبلیغ)
محمدیار 2.2K

محمدیار

چهاربرج 3.1K

چهاربرج

باروق 4.4K

باروق

خلیفان 2.2K

خلیفان

بازرگان 1.1K

بازرگان

مرگنلر 3.5K

مرگنلر

کشاورز 1.4K

کشاورز

میرآباد 5.4K

میرآباد

ربط 2K

ربط

قطور 2.8K

قطور

فیرورق 5.6K

فیرورق

زرآباد 2.6K

زرآباد

دیزج دیز 2.2K

دیزج دیز

ایواوغلی 3.3K

ایواوغلی

آواجیق 6.5K

آواجیق

گردکشانه 1.4K

گردکشانه

نازک علیا 4K

نازک علیا

سیمینه 2.4K

سیمینه

نالوس 2.7K

نالوس

قوشچی 2.8K

قوشچی

سیلوانه 2.3K

سیلوانه

سرو 1.6K

سرو

نقده 16.3K

نقده

میاندوآب 15.3K

میاندوآب

مهاباد 41K

مهاباد

ماکو 7.8K

ماکو

شاهین‌دژ 12.4K

شاهین‌دژ

سلماس 22.1K

سلماس

سردشت 16.1K

سردشت

پلدشت 12.6K

پلدشت

شوط 12.8K

شوط

شهرستان چایپاره 6.4K

شهرستان چایپاره

چالدران 2.4K

چالدران

خوی 26K

خوی

تکاب 15.7K

تکاب

پیرانشهر 24.4K

پیرانشهر

بوکان 36.7K

بوکان

اشنویه 16.1K

اشنویه

ارومیه 16.6K

ارومیه