سرو درخت همیشه سبزی است که در بیشتر مناطق ایران می‌روید. شماری از کهنسال‌ترین آن‌ها را هنوز می‌توان یافت. سرو ابرکوه (ابرقو) و سرو هرزویل از این جمله‌اند.

سرو ایرانی

درخت سرو به عنوان درخت ملی ایران در فهرست درختان ملی دنیا ثبت شده‌است.

سرو ایرانی به عنوان نماد آزادگی، پایداری، سرافرازی و خرّمی (سرسبزی و سرزنده‌ای) ایرانیان توصیف می‌شود. درخت سرو از درختانی است که ریشه در فرهنگ ایرانی داشته و جایگاه ویژه‌ای در میان مردم دارد. این درخت به عنوان یک درخت همیشه سبز، استوار و درست قامت حتی در سرما پایداری می‌کند. درست قامتی سرو (سرو سهی) از آن جهت جالب می نماید که بر خلاف درختان دیگر با تغییر عوامل و فشارهای خارجی به چپ یا راست منحرف نمی شود و همواره روند رشد رو به بالا و در خط مستقیم (درست) خود را حفظ می کند از اینرو ایرانیان باستان آن را الگوی طبیعی برای انسان می دانستند. واژه سروش (فرشته پیام آور) برگرفته از واژه سرو می‌باشد. درخت سرو از هزاران سال پیش در ایران کاشت شده‌است و یکی از نمونه‌های کهنسال این درخت، سرو کشمر (کاشمر) بوده‌است که کاشت آن را به دست زرتشت دانسته‌اند. در ادبیات عرفانی ایران نیز بارها به درخت سرو اشاره شده‌است.

سرو از نمادهای میترا (مهر) می باشد، بنابراین ریشه تقدس آن در فرهنگ ایران به پیش از زرتشت می رسد. در آئین مهر، سرو درختی است که ویژه خورشید و زایش مهر است؛ درختی که همیشه سبز و باطراوت است و در برابر سردی و تاریکی پایداری می‌کند. از این روی سرو نماد مهر تابان و زندگی‌بخش و نشانه نامیرایی و آزادگی و پایداری در برابر نیروهای مرگ‌آور بود. به همین دلیل در شب زایش مهر (شب یلدا) درخت سروی (سرومهر یا درخت یلدا) را می‌آراستند و هدایایی در پایش می‌نهادند.

اکنون نیز نمونه‌های کهنسال دیگری از درخت سرو در جاهای دیگر ایران همچنان استوار است که مهم‌تر از همه، سرو کهنسال چند هزارساله، در شهر ابرکوه یزد است که کهنسال‌ترین سرو جهان به‌شمار می‌رود.

سرو در تصویرگری‌های پس از ورود اسلام به ایران به شکل سرشکسته دیده می‌شود. گفته می‌شود که این گونه تصویرگری از سرو در نقاشی‌های این دوره نشان از این دارد که اعراب به این وسیله در پی نشان دادن از بین رفتن صلابت ایرانیان پس از حمله به ایران بوده‌اند

یکی از ذخیره‌گاه‌های کم‌مانند سروهای کهنسال (بیش از ۲۲ اصله سرو ۳۳۰۰ ساله) در استان ایلام است که آن‌ها را به نام سروهای زربین می‌شناسند. این درختان که در سال ۱۳۹۰ به ثبت میراث طبیعی ایران رسیده‌است، در روستای بان سرو در بخش چوار از توابع شهرستان ایلام جای دارند. در سالهای اخیر حماقت برخی اشخاص باعث نابودی شماری از این درختان شده‌است.

منابع