بندر خَمیر (شهر تالابی بندرخمیر) یکی از شهرهای زیبای استان هرمزگان در جنوب ایران می باشد. این شهر در فاصله ۹۵ کیلومتری جنوب غربی بندرعباس و ۱۱۰ کیلومتری شرق بندرلنگه واقع شده و مرکز شهرستان خمیر است. بندرخمیر به واسطه ی مجاورت با بزرگترین تالاب دریایی ایران و خاورمیانه ( تالاب بین المللی خورخوران) و زندگی توآم با احترام مردم نسبت به تالاب در بهمن ماه سال 97 توانست عنوان اولین شهر ملی تالابی ایران را کسب کند.

موقعیت جغرافیایی

بندرخمیر با مساحت قانونی ۴۳۱٫۵ هکتار و وسعت حریم ۱۱۵ کیلومترمربع در موقعیت جغرافیایی ۲۶ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی و ۳۵ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف‌النهار گرینویج و در ارتفاع ۱۵ متری از سطح دریا واقع شده‌است.

شهر بندرخمیر از شمال به کوه و از جنوب به دریا و تالاب بین المللی خورخوران، از شرق به شهر پُل (پُهل) و از غرب به دهستان دژگان منتهی می‌شود.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۱۵٬۳۲۰ نفر (۴٬۱۶۱ خانوار) بوده‌است.

پیشینه

بندرخمیر تا سال۱۳۸۳ یکی از بخش‌های بندرعباس محسوب می‌شد، اما به دلیل موقعیت خاص، به شهرستان ارتقا یافت.

بندرخمیر دارای ۵۹ ساله سابقه بخش و قریب به دوازده سال است که مرکز شهرستان خمیر است.

شهرداری بندرخمیر ۵۰ ساله قدمت دارد و در سال ۱۳۴۶ تأسیس شده که هم‌اکنون حائز درجه ۵ است.

بندرخمیر یکی از شهرهای در حال توسعه و مهاجرپذیر استان هرمزگان است که عواملی همچون موقعیت جغرافیایی و روند رو به رشد وضعیت اقتصادی و صنعتی با وجود کارخانه‌های بزرگی چون کارخانه سیمان هرمزگان، پایانه بار، شهرک صنعتی ۱ و۲، کارخانه گچ خمیر، گمرگ و ارتباط حمل‌ونقل دریایی کالا به کشورهای همسایه جنوبی خلیج فارس و همچنین وجود آثار تاریخی و گردشگری همچون تالاب بین المللی خورخوران ،جنگل های حرا با جزایر متعدد از جمله جزیره زیبای مردو ، جزیره منحصربفرد وارمی ، کلبه رویایی کالنگار ، درخت کهنسال حرا ، آب‌گرم‌های معدنی درمانی، دیوار بلند سِدار، برج قلعه تاریخی خمیر،مسجد باشکوه جامع ، آب انبارها و … در توسعهٔ آن نقش دارد.

شغل اکثر مردم پیله‌وری، ملوانی، صیادی و دامداری است.

اقلیم

بندرخمیر از جهت آب و هوایی در محدوده گرم و مرطوب قرار دارد. متوسط دمای ده ساله ۲۶٫۷ درجه سانتی‌گراد و میانگین حداقل و حداکثر دمای ده ساله ۱۸٫۱ و ۳۵٫۳ درجه سانتی‌گراد و تبخیر سالیانه ۳۶۷۲ میلی‌متر و میزان متوسط بارندگی سالیانه ۲۰ سال اخیر حدود ۱۷۱میلی‌متر است.

آثار تاریخی

در بندرخمیر آثار تاریخی متعددی وجود دارد که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• دیوار سِدار: دیوار بلندی است که از بالای کوه تا ساحل دریا برای محافظت از شهر بنا شده و قدمت آن به دوره زندیه می‌رسد.
• قلعه خمیر: بنایی متشکل از چند برج و یک عمارت که حدود سه قرن پیش ساخته شده‌است.اين قلعه به قلعه سعيد بن سلطان حاكم وقت عمان معروف مى باشد.

کاروانسرای تاریخی، مقبره اولیاها و بزرگان، آب انبارها (برکه‌های) متعدد و تاریخی، چهار مقبره تاریخی، آثار و بقایای مسجد کوچکی در کنار مسجد جامع قرار دارد و بیش از ۴۰۰ سال سابقه تاریخی دارد.

دهكده گوری: در بالای کوه خمیر واقع است که قدمت آن دوره پرتغالیها نسبت داده می شود.

امکانات شهری

بندرخمیر دارای یک درمانگاه و یک بیمارستان ۳۲ تختخوابی به نام بیمارستان سید عبدالباقی نیاپور است که توسط فردی خیر احداث شده‌است.

جمعیت دانش آموزی و فضاهای آموزشی شهر نیز شامل ۲۹۲۹ دانش آموز مشتمل بر پنج آموزشگاه در مقطع دبیرستان در سه فضای آموزش، پنج آموزشگاه در مقطع راهنمایی در سه فضای آموزشی، ۹ آموزشگاه در مقطع دبستان در ۵ فضای آموزش می‌باشد. یک واحد دانشگاهی پیام نور با چهار رشته تحصیلی افتتاح گردیده که فاز اول دانشگاه با مشارکت مردم و دولت در حال احداث می‌باشد؛ که هم‌اکنون دارای ۱۲ رشته می‌باشد و دانشگاه آزاد نیز در این شهر به همت معتمدین راه اندازی گردیده‌است.

مشاهیر

صدرالاسلام و ملاسلیمان خمیری از علما و شعرای بنام بندرخمیر (در اوایل قرن سیزدهم هجری) و نیز مرحوم سیدامیرشیخ عالم، فقیه و مرجع دینی منطقه در قرن اخیر بوده که از خود خدمات و آثار ماندگاری بجای گذاشته‌اند.

مرحوم سید عبدالباقی مظفری نیاپور از بزرگان شهرستان بندرخمیر بوده‌اند و مرحوم حاج عبدالهادی بلوکی، محمدطیب بلوکی، مرحوم محمدطیب نیک‌بین، مرحوم حاج محمد صالح محمودی و محمود محمودی و سید عبدالجلیل قتالی و سید عبدالرئوف قتالی و سید عبدالباعث قتالی و مرحوم شیخ عبدالرحمن انصاری و مرحوم حاج عبدالرحمن عقیلی و مرحوم شیخ عبدالله انصاری و مرحوم سید یوسف حکیمی و مرحوم یوسف ادیبی و مرحوم محمد رشید ادیبی و حاجی محمد باستی از معتمدین و بزرگان شهرستان بندرخمیر بوده‌اند.

پانویس

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
• پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری بندرخمیر
• مرکز گردشگری شهرداری بندرخمیر

جستارهای وابسته

• فهرست بخش‌های ایران
• استان هرمزگان
• شهرستان خمیر

پیوند به بیرون

• تقسیمات استانی استان هرمزگان