هرایین روستایی از روستاهای دهستان گاویک یا شهیدآباد کنونی از شهر آوج است. همچنین این روستا از حیث تقسیمات ناحیه‌ای به غیر از تقسیمات شهری یکی از روستاهای ناحیهٔ خرقان یا قاراقان است. این روستا از پیش به دو بخش تقسیم شده است:

• هرایین یا هرایین بالا
• هرایین پایین یا خسروآباد (به زبان ترکی ساکنان هرایین آشّاقو هارِیین)

واژه‌شناسی و تعاریف

وجه تسمیه

شاید واژهٔ هرایین از دو بخش برآمده باشد: هر+آیین. آیین یا به زبان محلی اُیون به معنای روش و سنت می‌باشد. از آن جا که مردمانی با آیین و روش‌ها و باورکردهای گوناگون در این روستا می‌زیسته‌اند و نژادهای گوناگون قومی نیز در آن ساکن بوده‌اند، شاید این نام برای این روستا برگزیده شده‌است.

هرایین در فرهنگ جغرافیایی ایران

دهی است ازدهستان خرقان شرقی بخش آوج شهرستان قزوین واقع در ۱۵ هزار گزی جنوب شرقی آوج. ناحیه‌ای است کوهستانی، سردسیر و دارای ۱۲۷۰ تن سکنه. از چشمه‌ها مشروب می‌شود و محصول عمده‌اش غلات، سیب‌زمینی، انگور، زردآلو و شغل اهالی زراعت است. شامل دو بخش علیا و سفلی است.

موقعیت جغرافیایی

این روستا با روستای گاویک یا شهیدآباد کنونی و پرسبانج و شمار دیگری از روستاها همسایه است.

موقعیت تقسیمات شهری و کشوری

هرایین دارای دهداری مستقل است و از حیث شهری از روستاهای آوج می‌باشد و دهستانی که این روستا یکی از روستاهای آن است از حیث تقسیمات دهستانی از توابع دهستان گاویک یا شهیدآباد است و ادارات بخش و شهر آوج این روستا و روستاهای تابعه را اداره می‌کنند. این روستا در حوزهٔ قضایی دادگاه آوج است و مرجع پژوهشخواهی از دادنامه‌ها که باید به دادگاه استان برده شوند نیز دادگاه پژوهشی استان قزوین می‌باشد.

مردم‌شناسی

زبان

زبان مردمان این روستا نوعی از زبان ترکی است و هر محله از این روستا گویش ویژهٔ خود را دارند.

موسیقی

از سازهایی که در آواها و نواهای روستا به کار گرفته شده و در میان هنردوستان روستا پذیرفته بوده‌است چگور و بالابان و دایره است.

بیش از هر یک از دستگاه‌های اصلی موسیقی ایرانی دستگاه نوا خوانده و نواخته شده‌است. دستگاه نوا در آوای هرایینی با گوشه‌هایی خوانده شده که نمی‌توان آن‌ها را با گوشه‌های فارسی همراستا دانست. هرچند مرز باریکی میان دستگاه شور و دستگاه نوا هست ولی با آگاه بودن از کوک چگور در هرایین که در دو گام که بالایی با پایینی یک پرده فاصله دارد و هم‌چنین محوریت شاهپرده در فاصلهٔ دو و نیم گامی از کوک دستهٔ بالا از سیم‌ها می‌شود غلبهٔ دستگاه نوا را در نغمه‌های هرایینی فرهیخت. برخی از گوشه‌ها نیز درون دستگاه شور هستند و برخی دیگر از گوشه‌ها نیز ترکیبی هستند مانند گوشهٔ کلاکو و گوشهٔ رودباری. از هنرمندانی که در زمینه موسیقی در روستای هرایین فعالیت دارند می توان به عاشق عباس بهادری در زمینه چوگور و عیسی جعفربگلو در زمینه دایره اشاره کرد.

اقوام ساکن این روستا

اقوام و طوایفی که در زیر یاد شده بر پایهٔ چینش الفبایی از اهالی روستای هرایین هستند:

*افشار

• بهادری
• جعفربگلو
• خوش‌نامی
• رمضانخانی
• مقیم‌بیگلو
• ملک محمدی
• اصلان نژاد

ا* تلم خانی البته از میان این طایفه برخی نام خانوادگیشان را دگرگون کرده‌اند. برای نمونه برخی از خانواده‌ها از طایفهٔ جعفربگلو، نام خانوادگی جعفری را برگزیدند و از طایفهٔ مقیم بیگلو، گروهی نام خانوادگی خود را مقیمبیگی و گروهی دیگر هم مقیمی برگزیدند. بسیار کم دیده می‌شود که از یک طایفهٔ در هر دو بخش از این روستا اصالتاً ساکن باشند. برای نمونه طوایف مقیمبیگلو و ملک محمدی وتلم خانی ساکن هرایین پایین یا خسروآباد که به زبان محلی به آن بخش، آشاقو هاریین گفته می‌شود، سکونت دارند.از جمله خان های سرشناس هرایین می‌توان به پرویز خان افشار و امیر خان افشار نام برد.

شغل مردمان

به مانند بیشتر روستاها شغل مردمان نخست بیشتر کشاورزی و سپس هم دامداری است. گروهی هم به مشاغل فرهنگی روی آوردند و بیشتر هم این گروه، معلم هستند. روستای هرایین بیشترین تعداد معلمان در بین روستاهای استان قزوین را دارد و بعضا مشاهده میشود در خانواده ای تا پنج معلم وجود دارند. پرورش طیور و ماهی و فعالیت‌های صنعتی نیز کمی و کاستی دیده می‌شود.

مهاجرت و بازگشت به روستا

بیشتر مردمان روستا در جوانی به دلایل مهاجرتی روستا را ترک کردند و به شهرها کوچ کردند. بیشتر اهالی هرایین به شهرستان‌های استان تهران و غالباً شهر کرج کوچ کرده‌اند.

پس از زلزلهٔ سال ۱۳۸۱ خورشیدی قزوین و آوج و بویین زهرا چون دولت وقت به روستاییان وام نوسازی مسکن می‌داد بیشتر هرایینیهای شهرنشین نیز با گرفتن وام برای خود خانه‌های تابستانی ساختند و همین بهانه‌ای شد تا شمار زیادی خانه در روستا ساخته شود و عاملی برای بازگشت دروغین (((کاذب))) جمعیت کوچ‌کرده شود.

جستارهای وابسته

• موسیقی شمال استان همدان

پیوند به بیرون

• پایگاه اطلاع‌رسانی روستای هرایین

پانویس