قلعه‌نو (کلات)، روستایی از توابع بخش زاوین شهرستان کلات در استان خراسان رضوی ایران است. این روستا در ۴۵ کیلومتر جاده کلات به مشهد قرار دارد.

پیشینه

نام

قلعه نو به انگلیسی/QALE NO به لاتین کوردی , "GELÊ NÛ" نام روستا از دو کلمه قلعه و نو ساخته شده در مورد کلمه قلعه دو نظر وجود دارد: 1) قلعه در زبان فارسی به معنای دژ و بارو ست که با این وجود دژ نو 2)ولی طبق نام ترکی این روستا و کلمه قله/QALE که در شمال خراسان مرسوم برای نامیدن روستاست قله نو/QALE NO یا همان روستای تاز که از سال ساختش مشخص است ایمی درست ترست. " قله در واقع کلمه کوردی کرمانجی ست که از گل/GAL( لاتین کرمانجی/GEL ) به معنی جمعیت که در فارسی گ به ق تبدیل که تلفظ اصلی این کلمه که کوردهای خراسان درست تلفظ میکنن ما بین ک و گ ست و پس وند ه/E ساخته شده‌است "

نژاد

عمده این روستا از نژاد ( ترک ) و ( کورد کرمانج ) هستن ترکها ترکهای این منطقه از روستای مجاور ( آقداش ) هستن که در زبان کوردی روستای قلعه نو به آن‌ها کرکز/QERQEZ گفته میشه که با توجه به نبود این اسم در میان خود و دیگر اقوام منطقه احتمال میرود به خاطر شباهت شکل صورت و زبان مشترک با اقوام ( چرکس ) به کوردی چرکز/ÇERKEZ در آناتولی میانه که زادگاه کوردهای این روستاست این نام هم از همان جا گرفته شده و به قدمی‌ترین و نزدیک‌ترین اقوام و داده شده, و ترک‌ها , بومی گذشته کلات بوده‌اند که از آسیای میانه هم چند اقوام به این منطقه خلوت و امن کوهستانی پناه آورده و در این قوم حل شدن. کوردها کوردهای کورمانج این منطقه با توجه به شندیده‌های بزرگان روستا از اشیره شیخان/şeyxan که از اشیرههای دیگری چون رشوانی/reşo مهاجر پزیر بوده‌است تشکیل شده که با کمی تحقیق متوجه تفاوت‌های چندین کلمه با کرمانجهای همان منطقه و خراسان میشویم که اصالت زبان را به منطقه روژآو ( Rojavaya Kurdistanê ) کوردستان یا ( کوردستان سوریه ) می‌توان نسبت داد که البته ریشه اشیره شیخان از رشته کوههای شیخان عراق که نسبی ( ایزدی ) دارن شروع می‌شود.

مالکین اصلی قلعه نو

هر چنده زمین و برای شخص نیست و متعلق به همه انسان‌های کره خاکیست و نسل حاضر با این موضوع غریبه‌اند ولی هنوز می‌شود از بافت ساختمانی روستا دو روستا دید ( ولی خان ) و ( قلعه نو ) , گرچه حالا دارای یک نام هست ولی هنوز بزرگانش تعلق غیرت خاصی نسبت به حریم خود دارن . بنا به گفته‌های روستا زمین اصلی قلعه نو قبل از ورود کوردها متعلق به ( آقداشی )‌ها بوده که بعد از تصاحب بین دو قوم نزایی صورت میگیره که با پیوندهای بین قبیله‌ای و اسکان عده‌ای از آقداشی‌ها تا اندازه‌ای فروکش می‌کند.

جمعیت

این روستا در دهستان زاوین قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱٬۱۶۸ نفر (۳۱۲خانوار) بوده‌است.

منابع

• «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.