قوش عظیم

قوش عظيم/ Qush Azim

از روستاهای بخش مرکزی شهرستان سرخس در استان خراسان رضوی و در جنوب شهر سرخس و حاشیه غرب رودخانه تجن واقع شده‌است.

مردم قوش عظیم از دو گروه بلوچ و سیستانی تشکیل شده‌اند.

بلوچ ها اهل سنت(حنفی) و سیستانی ها شیعه می‌باشند .

اهالی این روستا کشاورز و دامدار هستند.

قدمت روستای قوش عظیم حدود ۱۱۰ سال می‌باشد.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۸۸۹نفر است.

تاریخچه

قوش عظيم/ Qush Azim

بانی قوش  عظیم  شخصی به نام عظیم بیک از مهاجرین هرات به سرخس بوده است.   وی که اولین منازل را در این محل بنا کرده و این آبادی نام خود را از او گرفته، در اواخر قاجار قلعه سرخس ناصری را برای سکونت برگزیده است.

سپس بلوچ‌های مهاجرت کرده از محدوده زابل شامل راهدارها (حاج صفرخان، حاج سورمحمد، حاج خان محمد) و نارویی‌ها (گل خان و میرخان دلمرادی) در این آبادی ساکن شدند و تا دهها سال قوش عظیم یکی از آبادی‌های مهم و ازمراکز اصلی اقتدار بلوچ‌های سرخس به شمار می‌رفت. قوش عظیم و آصف آباد را جاده مواصلاتی روستاهای حاشیه رود تجن و همچنین یک نهر آب از یکدیگر جدا کرده است. بخشی هم از اراضی قوش عظیم به سمت جنوب از آن سادات کابلی مقیم قلعه قصاب بوده است.

  جمعیت قوش عظیم را عمدتاً بلوچ‌ها و سپس زابلی‌ها تشکیل داده‌اند. بلوچ‌ها شامل حسین پور/ مُرَّه‌ای، جبّاری، براهویی، ناروئی، جبّاری صحرا، دادمحمدی، ریگی، خُتوانه، باجی زهی/ باجی زی، پسندزاده، اسدخانی/ گله بچه، دل پیشه/ رخشانی و خون بط (شولی بُر) می‌گردد. زابلی‌ها شامل اصغری، محمدی، جائمی، وظیفه دان/ رهدار، دادمحمدی، راهدار و شرقی هستند. یکی دو خانوار عرب از قوش خزاعی با نام خانوادگی آزموده/ عرب و چند خانوار ترکمن نیز همچون احمد ترکمن، اَنّه ترکمن و حاجی بیری/ سالوری ساکن آبادی بوده اند که ترکمن‌ها سال‌ها پیش به سرخس و چاله زرد نقل مکان کرده‌اند.

  بزرگان آبادی درگذشته دادمحمدخان دادمحمدی و برادرش تاج محمدخان، حاج صفرخان نصیری، صفر نارویی، خان محمد راهدار و فرزندانش حاج حسین و حسن راهدار، حاج مدد شاهوزهی، حاج نورمحمد، دوست محمد و خلیفه گل محمد اسدخانی (گله بچه)، علی خان کهندل، نورمحمد امیری و برادران گل خان و میرخان دلمرادی بوده‌اند که تعدادی از این عده بعدها به چاله زرد نقل مکان کردند.

در حال حاضر از حاجی شیرجان حسین پور و  امیر ختوانه می توان به عنوان بزرگان آبادی نام برد.

پی نوشت:

1- در ترکمنی واژه قُش یا قوش به معنای محل اتراق است. قوش برای تعدادی از روستاهای سرخس همچون قوش خزاعی، قوش علیجان، قوش کهنه، قوش عظیم، قوش چاکر، قوش سربوزی و غیره استفاده شده است.

2- عظیم بیک از هراتی های مهاجر به سرخس پدر همسر عزیزکاشانی (معروف به عزیزمیراب و پدر بزرگ مادری رضا کاشانی) است. محمد کاشانی پدر عزیز میراب و برادرش غلامحسین کاشانی نخستین مهاجران کاشانی به سرخس بوده اند. همچنین یکی از نوادگان داد حاج حسن راهدار پس از مهاجرت به مشهد اقدام به تاسیس بزرگترین گالری هنر در شرق کشور نمود و در آنجا با پزشک صاحب اوازه به نام سهیل شمیری ازدواج کرد و صاحب فرزندی به نام کسرا شد.این دو به خوبی و خوشی زندگی کردن و سالیان سال در عرصه ی هنر و پزشکی خدمت کردند و سپس به کانادا مهاجرت کردند

منبع : سرخسگرام

منابع

• دکتر عباس سعیدی (۱۳۵۴)، سرخس دیروز و امروز، نشر توس
• سایت ریسمون