قوژد نام روستایی تاریخی از توابع بخش مرکزی شهرستان کاشمر در استان خراسان رضوی است. قوژد بزرگترین و پرجمعیت‌ترین و نزدیک‌ترین روستای کاشمر است. این روستا در دهستان بالا ولایت قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲۸۱ خانوار و ۴۶۵۰ نفر است.

سابقه تاریخی

از آثار و بقایای به جا مانده مشخص می‌شود که روستای قوژد قدمتی چند هزار ساله دارد. در برخی کتب تاریخی نیز به قوژد اشاره شده‌است که از جمله می‌توان از کتاب اشرف التواریخ نام برد که وقایع زمان حکومت محمد ولی میرزا حاکم خراسان (فرزند سوم فتحعلی شاه قاجار) در آن ذکر شده‌است. در بخشی از کتاب آمده‌است: محمد اسحاق خان نیز با جمعیت خود روانه ترشیز شده با سردار متلاقی و در تصرف قلعه جات متعلقه و تضییق محاصره آن قلعه پرداخته اول وهله قلعه قوژد که از جمله قلاع مستحکمه ترشیز و محل استظهار آن طایفه و مشحون از مردان کاری و دلیران خونریز بود به نیروی بخت بلند و طالع ارجمند شهزاده فیروزمند مفتوح و مسخر گردید… (اشرف التواریخ، محمد تقی نوری، صفحه ۱۵۵) و نیز در کتاب تاریخ علمای خراسان نوشته عبدالرحمان بن نصرالله مدرس شیرازی نام دو تن از علمای قوژد نقل شده‌است.

آثار تاریخی

• گورستان دشت طلاآباد در دو کیلومتری جنوب قوژد مربوط به هزاره اول قبل از میلاد
• بقایای شهر سفید از دوران اسلامی در جنوب شرقی قوژد
• بقایای قلعه ریگ از دوران سلجوقیان در دو کیلومتری جنوب قوژد (این اثر در تاریخ ۱۶ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۱۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است)
• آسیاب‌های آبی طلاآباد مربوط به اواخردوره صفویه در تپه‌های جنوب قوژد
• آرامگاه محمد صالح ترشیزی (وفات ۱۱۶۰هجری قمری) و محمد جعفر ترشیزی (وفات ۱۲۴۴ هجری قمری) در جوار مزار پیر قوژد ازدوره افشاریه
• آب‌انبار قدیمی قوژد مربوط به دوران قاجار

بزرگان

علمای بزرگان زیادی در روستای قوژد زندگی می‌کرده‌اند ازجمله می‌توان از «محمد صالح ترشیزی» متوفی ۱۱۶۵ هجری و مدفون در جوار مزار پیر قوژد (کتاب ترشیز / ایرج سعادتمند صفحه ۱۴۸) و (تاریخ علمای خراسان - عبدالرحمان بن نصرالله مدرس شیرازی)/ و «شیخ محمد جعفر ترشیزی» فقیه و مجتهد متوفی ۱۲۴۴ هجری و مدفون در جوار مزار پیر قوژد و از شاگردان شیخ جعفر کاشف‌الغطاء یکی از بزرگ‌ترین علما و مراجع اوایل سده سیزدهم هجری در جهان تشیع نام برد. هنگامی که شیخ جعفر کاشف الغطاء به دیار ترشیز آمد در منزل محمد جعفر ترشیزی رحل اقامت انداخت و بسیار در تصدیق و توثیقش بکوشید و این معنی سبب زیادتی اعتماد مردم گردید. (تاریخ کاشمر / محمد رضا خسروی / ۱۳۷۲) و (تاریخ علمای خراسان -عبدالرحمان بن نصرالله مدرس شیرازی صفحه ۷۵).

اقتصاد

• قوژد بزرگترین تولیدکننده آجر در منطقه و استان‌های خراسان و حتی کشور است که تولیدات آن به کشورهای افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه نیز صادر می‌شود.
• مهمترین محصولات کشاورزی: زعفران، انگور، کشمش، غلات، انار، گلابی، هلو، انجیر، خربزه، هندوانه، طالبی، خیار، سیب درختی و غیره‌است.

نگارخانه

منابع