هَشتگِرد شهری است در استان البرز ایران.

هشتگرد مرکز شهرستان ساوجبلاغ است و در بخش مرکزی این شهرستان قرار گرفته‌است. شهر جدید هشتگرد به فاصلهٔ ۵ کیلومتری این شهر و در شمال شرقی آن قرار دارد.

پیشینه و نام

هشتگرد در قدیم هشت کرد بوده است که به معنی هشت خانواده کرد بوده و به لهجه لکی صحبت میکنند که به این مکان کوچ و یا کوچانده شده اند که تاریخ دقیق ورود کردها به این منطقه وجود ندارد ولی تاریخی که روی قبرهای قبرستان هشتگرد وجود دارد تقریبا حدود ۳۰۰ سال پیش را نشان میدهد. با توجه به شرایط این منطقه اقوام زیادی از زنجان و آذربایجان های غربی و شرقی و کردستان و از کرمانشاه روانه این دیار شدند به طوریکه هم اکنون از هر قوم ایرانی به سهولت در آن یافت می شود .

در لغت‌نامه دهخدا در مورد هشتگرد آورده شده‌است: دهی است از بخش شهرستان کرج که دارای ۸۰۹ تن سکنه، آب آن از رود کردان و محصول عمده اش غله، صیفی، انگور و لبنیات است. امامزاده‌ای دارد که بنای آن قدیمی است.

سپهبد حاجی‌علی رزم‌آرا نخست‌وزیر ایران در سال ۱۳۲۹ در کتاب خود یعنی فرهنگ جغرافیایی ایران از هشتگرد تحت نام هشجرد چند مورد یاد کرده‌است.

هشتگرد در دوره پهلوی

زمین‌های هشتگرد قبل از سال ۱۳۲۰ خورشیدی به‌طور خلاصه از طرف دولت عرضه شد. سپس شخصی به نام گورگیان که از ارامنه بود و به این محل آمده بود زمین‌ها را به مبلغ ۹۰۰۰۰۰ ریال خریداری نمود. املاک خریداری شده توسط این فرد شامل ۶ آبادی خالصه از جمله هشتگرد بود که نامبرده در سال اول پول خود را از عواید این زمین‌ها مستهلک نمود و در سال‌های بعد شروع به فروش زمین‌ها به خرده مالکین به ویژه کرد های مهاجر از شهرستان صحنه (کرمانشاه) نمود. به همین دلیل است که غالب زمین‌های این منطقه در مالکیت خرده مالکین کرد می‌باشد.

محله‌ها و مناطق شهر هشتگرد

طبق روایات موجود، هسته نخستین شهر هشتگرد در گذشته، در محل تپه باستانی چال تپه هشتگرد که در جنوب غربی شهر قرار دارد شکل گرفته بود که در اثر سانحه (احتمالا سیلاب) سکونتگاه مذکور به محل دهکده هشتگرد واقع در محله کرد آباد و بعدها هسته مرکزی شهر به سمت جاده قدیم تهران- قزوین و مسجد جامع فعلی کشیده شده‌است.

بافت شهری و محله‌ها

از نظر بافت شهری شهر هشتگرد را می‌توان به مناطق زیر تقسیم‌بندی نمود:

۳- مناطق شمال شهر که شهرک ولی عصر را شامل می‌شود. در این شهرک بافت شهری به صورت منظم و شطرنجی بوده و زمین‌های این قسمت توسط زمین شهری در قطعات ۲۰۰ و ۲۵۰ متری به ساکنین واگذار شده‌است.

۴- مناطق شمال غربی شهر، شامل شهرک بعثت و کوثر که جدیدترین و نوسازترین بخش مسکونی شهر هشتگرد را تشکیل می‌دهد. در این شهرک که بعد از سال ۱۳۷۵ خورشیدی توسعه پیدا کرده ساختمان‌ها عمدتاً سه یا چهار طبقه با پیلوت می‌باشد. توسعه فعلی شهر در حال حاضر به این سمت می‌باشد.

شهرک صنعتی شهر هشتگرد

این شهرک در امتداد بزرگراه تهران قزوین قرار گرفته و در شمال شهرک ولیعصر از شرق تا غرب امتداد یافته از بزرگترین شهرک‌های صنعتی کشور می‌باشد که کارخانه‌های عظیمی در آن مشغول به فعالیت می‌باشند. این شهرک علاوه بر شکوفایی اقتصادی شهر باعث تولید شغل برای شهروندان این شهر و شهرهای اطراف گردیده و یکی از عوامل مهاجرپذیری هشتگرد می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.
• حسین عسگری، کتابشناسی ساوجبلاغ، نشر رهام اندیشه، ۱۳۸۳، صص۳۶–۳۸.

جستارهای وابسته

• شهر جدید هشتگرد