3K
شهرستان تیران و کرون از شهرستانهای استان اصفهان است. نامگذاری ناحیه تیران و توابع آن را در قدیم جزء بلوک کرون به شمار میآوردهاند...
شهرستان تیران و کرون از شهرستانهای استان اصفهان است.
ناحیه تیران و توابع آن را در قدیم جزء بلوک کرون به شمار میآوردهاند. اینکه کرون ناحیه خوش آب و هوای سرسبز و خرمی است در غرب اصفهان که از حدود نجفآباد شروع شده و تا به نواحی غربیتر فریدن منتهی میشود. این ناحیه همه قنات آب است و خود کلمه کرون یعنی جایی که قنات دارد و صاحب کاریزهای بسیار است.
شهرستان تیران و کرون با مساحت ۸/۱۷۶۸ کیلومتر مربع بین ۵۰ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۱ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی از جنوب به شهرستان لنجان و استان چهارمحال و بختیاری و از غرب به شهرستان فریدن محدود میگردد. این شهرستان پل ارتباطی بین سه استان (چهارمحال و بختیاری و اصفهان و خوزستان) بوده و حدود ۱۰۰ کیلومتر از محورهای مواصلاتی اصلی کشور در محدوده این شهرستان واقع گردیدهاست.
شهرستان تیران و کرون دشتی محدود با شیبی نسبتاً ملایم است که شیب آن از غرب به شرق کاهش مییابد. اراضی شهرستان و ارتفاعات آن متعلق به دوران سوم زمینشناسی و جزء پیش کوههای داخلی زاگرس است. تنها منبع آبی سطحی آن؛ رودخانه کرون (مرغاب) است که از ارتفاعات دالانکوه سر چشمه میگیرد.
شهرستان تیران و کرون بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو بخش به نامهای مرکزی و کرون و چهار دهستان به نامهای رضوانیه، ورپشت در بخش مرکزی، کرون سفلی و کرون علیا در بخش کرون میباشد. این شهرستان دارای ۴۴ روستای بالای ۲۰ خانوار جمعیت و تعداد ۱۹ روستای زیر ۲۰ خانوار جمعیت و مزارع مسکونی و ۳ شهر به نامهای تیران، عسگران و رضوانشهر میباشد.
شهر تیران دارای آب وهوای بیابانی ونیمه بیابانی با تابستانهای گرم وخشک و زمستانهای سرداست. میزان بارندگی سالانه شهرستان ۲۵۶ میلیمتر در سال است. در شهر تیران بیشترین نم نسبی در زمستان ۷۸ درصد و در تابستان ۱۳ درصد میباشد. تعداد روزهای یخبندان در سال ۹۰–۸۰ روز گزارش شدهاست. از نظر وضع جوی برابر با ایستگاه کلیماتولوزی تیران میانگین دما در دی ماه ۵/۴ و حداکثر دما در تیرماه ۲/۳۵ درجه سانتیگراد گزارش شدهاست.
جاذبههای طبیعی شامل:
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو در ۴۵ کیلومتری شمال غرب اصفهان و مجاور شهر تیران واقع شدهاست. وسعت پارک ملی قمیشلو ۲۹۸۸۶ هکتار و وسعت پناهگاه حیات وحش قمیشلو ۸۳۸۸۸ هکتار میباشد. گفته میشود پارک ملی قمیشلو قدیمیترین منطقه حفاظت شده جهان است. ۱۵۰ سال قبل ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان قمیشلو را به عنوان قرق و شگارگاه اختصاصی اعلام و حتی از چرای دام در این منطقه جلوگیری نمود. مهمترین گونههای جانوری عبارتند از :آهو، قوچ، میش، پازن، گرگ.
پیست اسکی دالانکوه که در دامنههای شمالی دالانکوه قرار دارد و در منطقه کرون قرار دارد در زمستانها پذیرای علاقهمندان به ورزشهای زمستانی میباشد. قلهٔ دالانکوه با ارتفاع ۳۶۳۶ متر در این منطقه قرار دارد که سالانه افزون بر هزار کوهنورد از سراسر ایران برای صعود به این منطقه عزیمت میکنند؛
شجره نامه: مسجد خان در ابتدای پل محله سر پل واقع است. این مسجد با شبستانی ستون سنگی به مانند مساجد شیوه خراسانی و اصفهانی میباشد. در ابتدا مسجد کوچکی به جای محل کرآبهای فعلی بوده و قدمت آنبه بیش از ۶۰۰ سال میرسد. پس از آن حاکم تیران نوروز علی خان مسجد فعلی را بنا کرد. دربارهٔ ساخته شدن مسجد اینگونه روایت کردهاند که: در نزدیکی مسجد لب رودخانه در کنار آسیاب درخت تنومندی وجود داشته که بر اثر گذشت زمان داخل تنه درخت خالی شده و درویشی عارف در آنجا زندگی میکردهاست. دختر نوروز علی خان به مرض سختی دچار میشود و خان جهت رفع بلا قربانی نذر میکند. به نوکرش دستور میدهد از گوشت قربانی برای درویش ببرند. درویش قبل از گرفتن قربانی به نوکر میگوید: به حاکم بگو اگر میخواهی فرزندت از مرگ نجات یابد در این مکان مسجدی بناکن. نوکر پیام درویش را به خان میر ساند و نوروز علی خان در تعجب است. درویش از کجا از بیماری دخترش اطلاع داشته لذا به گفته درویش عمل کرده و نذر مینماید در صورت سلامتی فرزند مسجدی در مکان فعلی بسازد. سر انجام فرزند خان سلامت یافته و خان قطعه زمینی از باغ شهر خان جدا ساخته و آن را اختصاص به مسجد میدهد. پس از نوروز علی خان ملک محمد سلطان هم در مرمت و بهسازی و ایجاد کرآب مسجد نقش داشتهاست.
مشخصات مسجد:
این مسجد دارای دو شبستان تابستانی و زمستانی میباشد. شبستان تابستانی دارای دو ایوان بلند و مقابل هم و روبروی به قبله است. شبستان زمستانی با ستون و سرستونهای سنگی در داخل زمین میباشد. وضو خانه سنتی و قدیمی (کرآب) مربوط به دوران سلطنت کریم خان زند میباشد. راهروی هشتی با سنگ آبی از دوران قاجار میباشد. این مسجد در گذشته محل اقامه نماز و منبر حضرت آیت الله شیخ جمال الدین مظاهری بودهاست. اینک این مسجدبه شماره ثبت ۱۳۶۸۲ در تاریخ ۱۵/۰۸/۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفتهاست.
آسیاب زیرزمینی مربوط به دوره قاجار است و در شهر تیران، بلوار معلم، در کنار جوی شاه و ضلع جنوبی خیابان توحید واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۰۲۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.