18.4K
کوهدَشت یکی از شهرهای استان لرستان است که در غرب این استان قرار گرفته و آب و هوای معتدل کوهستانی دارد. این شهر مرکز شهرستان کوهدشت است. ساکنان کوهدشت ...
کوهدَشت یکی از شهرهای استان لرستان است که در غرب این استان قرار گرفته و آب و هوای معتدل کوهستانی دارد. این شهر مرکز شهرستان کوهدشت است. ساکنان کوهدشت به زبان های لکی و لری صحبت میکنند. کوهدشت با داشتن ۸۹٬۰۹۱ نفر جمعیت بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، پنجمین شهر پرجمعیت استان لرستان بعد ازخرمآباد ،بروجرد، دورود والیگودرزمحسوب میشود. مذهب اکثریت مردمان کوهدشت شیعه است.
در شمال شهرستان کوهدشت در منطقهای بنام اولادقباد خرابههای شهری نمایان است که شاید همان شهر قدیمی کوزشت باشد که حمدالله مستوفی به آن اشاره کردهاست. از سوی دیگر کوهدشت در دشت بزرگی واقع شدهاست که اطراف آن را کوهها احاطه کردهاند و ممکناست دلیل نامگذاری آن همین باشد.
شرایط اقلیمی و وجود مراتع و چراگاهها و کوههای مرتفع و رودخانههای پرآبی چون سیمره، کشکان و مادیان رود در گذشته کوهدشت را در مسیر کوچهای فصلی و یکی از مراکز گرمسیری کوچندگان قرار داده بود. پس از سال ۱۳۱۲ ه – ش در طرح اسکان عشایر این منطقه نیز به تدریج از زندگی کوچنده به زندگی شهری تبدیل شد به طوری که تا پیش از این سال فقط ۸۸ دستگاه ساختمان در کوهدشت وجود داشت و در این سال به ۶۲۰ دستگاه ساختمان بالغ گشتهاست که طوایفی به نام عمله که بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر بودهاند. حداقل از دوره قاجار بر اساس سیاهههای مالیاتی سال ۱۲۵۰ ه – ق در اطراف زمینهای خرمآباد و سیمره و طرهان کوهدشت ۳۰ ساختمان احداث کردهاند
قدمت شهرستان کوهدشت را با توجه به نقاشی های۱۲ هزار سالهٔ میر ملاس و نقاشیهای غار همیان و آثار بدست آمده از سرخ دم لکی و لری طی کاوشهای گذشتهٔ باستان شناسان بسیار طولانی می دانندبه صورتی که پهنهٔ جغرافیای لرستان فیلی (پهلوی) یا لر کوچک که در جنوب غربی ایران واقع شدهاست. همان است که از دورههای پارینه سنگی بوده و ساکنان نخستین آن را نیز میتوان پدران همین قوم لرها دانست که اینک هستند. نمونه و نشانههای بدست آمده در کاوشها و بررسیهای دیرینه شناسای یا باستانشناسی نشان دادهاست که اقلیم لرستان که بخشی از زاگرس است به دلیل دارا بودن یخچالهای طبیعی و درههای پرآب و شرایط آب و هوایی معتدل زیستگاه مناسبی برای درختان و گیاهان و پرندگاه و حیوانات وحشی و ازجمله شکار و انسانهای غار نشین بودهاست همین شرایط موجب کوششهای انسانها در آفرینش فرهنگی و ساخت افزار سنگی برای رفع نیازمندیهای خود گردیدهاست با کوچ شکار آنان نیز به دنبال آن به کوچ رفتند دوباره از اقامتگاههای موقتی به اصلی بازگشتند. این تداوم و پیوستگی حرکتها از دورههای پارینه سنگی تا مرز تاریخ ادامه داشتهاست که میتوان آن را بیخ و ریشهٔ تاریخ کوچ و کوچ نشینی دانست. در دومین دورهٔ سازش با آمدن به دشت، راه و روش آبیاری و کشاورزی و اهلی کردن حیوانات را آموختند. در سومین دوره سازش با کشت گندم و جو و دانههای دیگر آشنا شدند. نسبت جمعیت به محدودهٔ زیست یک نفر در ۵۰ کیلومتر مربع بوده و زمان آغاز آن را ۴۰ هزار سال پیش میدانند. اندک اندک اقامتگاه به ده و روستا و سپس به شهر تبدیل شد. در جلگههای بینالنهرین و دشتها و درههایی مانند لرستان نیز مدنهایی شکل گرفت. از جمله این قدرتها سومریها – بابلیها –آکدیها – عیلامیها و آشوریها و در لرستان کاسیها بودنند. کاسیها توانستند بیش از پنج دهه بربابل حکومت کنند اما هیچگاه رابطه خود را با سرزمین خویش قطع نکردند. مرز شمالی کاسیها از همدان و مرز جنوبی آن عیلام بود. نقاشیهای میر ملاس و همیان با ترکیب دو فلز (آلیاژ) ساختن افزار و تندیسهای مفرغی به وسیله کاسیها و تنوع وصلت تخیل در آفرینش آنها لرستان را به گهواره پرورش و پیدایش هنر مفرغ سازی معرفی میکند. نمونههایی از آنها در موزههای بزرگ جهان نگهداری میشوند. کاسیها یا پدران لرهای کنونی در همهٔ دورانهای تاریخی در زمان هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان در سرزمین خویش بودند و از دورهٔ پیدایش اسلام تا امروز نام (لر) را بر خود دارند و این نام را به خاطر پایتختشان (لور) اطلاق کردهاند و جزو اولین کسانی بودند که اسب را به عنوان حیوانی رام در اختیار اقوام قرار دادهاند و از تجارتهای مهم آنان فروش اسب به دیگر کشورها بودهاست بطور کلی مطالعات باستان شناختی در کانون سرخدم لری «همیان» و «سر طرحان» نشان میدهند کوهدشت از مراکز مدنی قدیمی است. کشف معبد آشوری بیانگیر آن است که مردمانی قبل از هزارهٔ اول پیش از میلاد در این نواحی میزیستند و آئینهای دینی خود را به جای میآوردند. حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده، از کوهدشت و طرحان نام برده که قرنها قبل از ورود عربها از بین رفته بودند وی در این زمینه مینویسد: «کوزشت شهری بزرگ بوده و اکنون خراب شدهاست.