2.3K
نَجَفآباد ( تلفظ ) چهارمین شهر پرجمعیت استان اصفهان است که در مرکز ایران است، این شهر برای شکوفههای بادام، قالی دست باف و عسل و انار شهره است و شیری...
نَجَفآباد ( تلفظ ) چهارمین شهر پرجمعیت استان اصفهان است که در مرکز ایران است، این شهر برای شکوفههای بادام، قالی دست باف و عسل و انار شهره است و شیرینی محلی معروف آن اِگِردَک میباشد، و به نام شهر علم و ایثار شناخته شدهاست. نجفآباد دارای دو بخش مرکزی و مهردشت و ۶ شهر نجفآباد، گلدشت، جوزدان، علویجه، دهق و کهریزسنگ میباشد.
این شهر در زمان شاه عباس صفوی در ۲۵ کیلومتری غرب شهر اصفهان بنا شدهاست. در دوره حکومت شاه عباس صفوی در حدود سال ۱۰۲۲ ه.ق مقداری هدایا و نذورات و جواهرات و پول نقد که بار چندین شتر بود از طرف شاه عباس برای حرم علی بن ابیطالب به نجف فرستاده شد. (که بالغ بر سیصد من موم زرد، کافور، مقداری فتیله عنبری و مروارید دریایی بود) قافله شتران در این سرزمین بازایستادند و تلاش شتربانان برای حرکت دادن شتران به جایی نرسید. خبر به شیخ بهایی رسید. شیخ در ردی فرمود"دیشب در عالم رؤیا شاه نجف را زیارت کردم. فرمود شتران را برهانید و بارشان را به صرف آباد کردن این محل مصرف کنید که اصلح همین است. " این سخن شیخ مورد تأیید پادشاه قرار گرفت. شرح حال این داستان را نویسنده توانا ابوالقاسم پاینده در کتاب قدمگاه خود به زیبایی بیان میدارند:
"بیرون شهر معجزه رخ داده بود، چند شتر که با بارهای سنگین از سکههای نقره شاه عباس، به راه نجف میرفت، پنج فرسنگی پایتخت (اصفهان) در یک دره وسیع ریگی و میان دو رشته کوه، خفتند و دیگر برنخاستند. تلاش شتربانان بیاثر بود. یک روز و دوروز گذشت. شتران هنوز خفته بودند. کاروانسالار درمانده شد و به پایتخت خبر داد. همان شب شیخ بهایی مشاور و محرم شاه امام خفته در نجف را به خواب دید که فرمود شتران را رها کنید و اموال را همان جا صرف کنید که صلاح کار همین است؛ و بنایی به نام من بسازید که چنین خواستهام. اراده امام انجام شد. آب آنجا نبود. از راه دور آوردند. درآن ریگزار بنا و صحن و ضریح و گنبدی ساختند با دو باغ در دو سو"به عقیده عدهای اسم اصلی نجفآباد «ده نان» یا «دهان» بودهاست که مقصود از نان «نون» میباشد؛ و ابوالقاسم پاینده دیار نون را بر این شهر برگزیدهاست.
عوامل متعددی در هسته اولیه سکونت در این محل نقش داشتند:
در خصوص ساکنان نخستین شهر گفته شدهاست که پیش از بنای آن عده از زرتشتیان در کوههای شمالی شهر ساکن بودند؛ و این محل پس از آنکه دولت اسلامی برقرار شد برای مدتی پایگاه گبران گردید.
نجفآباد قطعه زمینی گسترده با دو رشته کوه موازی در شمال و یک رشته از کوهپایههای زاگرس در جنوب، دشت گستردهای را تشکیل میداده که عدهای از زرتشتیان چادرنشین از فلات مرکزی ایران (یزد) در آغاز در تابستان با کوچ خود به این مکان حیواناتشان را در کوهپایههای شمالی میچراندند و تا پاییز در اینجا میماندند؛ ولی پس از مدتی رنج رفتوآمد همه ساله آنها را وادار به اسکان در این دشت کرد. اینان در کوهپایههای شمالی ساکن شدند و از چشمهسارهای آن برای استفاده خود و حیواناتشان بهره میبردند. چون تابستانها دچار کمآبی شدند به فکر حفر قنات و تأمین آب دائمی برای خود افتادند.
شهرستان نجف آباد دارای دو بخش مرکزی و مهردشت و ۶ شهر به نامهای: نجف آباد – کهریزسنگ – گلدشت – جوزدان – دهق و علویجه و ۱۴ روستا به نامهای: حسینآباد – هسنیجه – اشن – خونداب – علیآباد – گلدره – خیرآباد – دماب – رحمت آباد – جلالآباد – فیلور – حاجیآباد – نهضت آباد و همتآباد و ۴ شهرک اقماری به نامهای: ویلاشهر – فیروزآباد – امیرآباد و یزدانشهر که تابع شهر نجف آباد میباشد. بخش مرکزی شامل شهرهای نجف آباد – کهریزسنگ گلدشت و جوزدان و بخش مهردشت شامل شهرهای دهق و علویجه است. این شهرستان دارای ۴ دهستان به نامهای صادقیه و جوزدان در بخش مرکزی و حسینآباد و اشن در بخش مهردشت میباشد.
نجفآباد را شهر کبوتران و کبوترخانهها میگفتند. هر مسافری که قصد سفر به این شهر را داشت از پرواز کبوتران بیشماری که در بالای آن پرسه میزدند، میفهمید که به نجفآباد نزدیک شدهاست. اما امروز کبوتران لانههای خود را در این شهر تاریخی از دست دادهاند و به لانههای باقیمانده که برخی از آنها در حال تخریبند برنمیگردند. کبوترخانههای نجفآباد بخشی از هویت فراموش شده این شهرند. این هویت ریشه در صنعت کشاورزی این شهر داشته. نجف آباد به دلیل اینکه یکی از باغ شهرهای بزرگ ایران بوده جهت تولید محصولات کشاورزی نیاز به کود داشته که توسط همین کبوتر خانهها تولید میشدهاست. بهصورتی که هر برج بهطور متوسط سالانه ۶ الی ۷ تن کود (ذل کبوتر) تولید مینموده. شهرهای تهران، کاشان، همدان، شیراز، خوزستان، اصفهان، مشهد، قم و تبریز از عمده شهرهای پرورش کبوتر در ایران هستند. فرد ریچاردز، جهانگرد و پژوهشگر انگلیسی دربارهٔ کبوترخانههای استان اصفهان چنین میگوید: «یکی از برجستهترین و شگفتانگیزترین چیزها، در حول و حوش اصفهان برجهای گرد و بلندی است که قسمت فوقانی آنها دارای طرحهای زیبا و دلانگیزی است. اینها شبیه برجهای گرد قصرهای قرون وسطی انگلستان هستند؛ با این تفاوت که در بالای آنها اغلب دو یا سه برج یا مناره مشابه دیده میشود که به ترتیب هریک از دیگری کوچکتر میشود و اندازه مرتفعترین آنها به شصت یا هفتاد پا میرسد. مادام دیولافوا که به همراهی شوهرش مارسل در زمان سلطنت ناصرالدین شاه از نواحی مختلف ایران دیدن کردهاست دربارهٔ علت ایجاد کبوترخانه مینویسد: «طریقه دیگری هم برای فراهم کردن کود هست. مالکین در اطراف شهر اصفهان در دهکدهها برجهای بزرگ و متعددی برای کبوتران صحرایی ساختهاند. کبوتر بهقدری در اصفهان و شهرهای اطراف آن زیاد است که شخص تازهوارد تصور میکند که تمام اهالی از گوشت کبوتر تغذیه میکنند، ولی اینطور نیست. این حیوان دعوت شدهاست که اجتماعی تشکیل دهد و بیشتر در برج بماند و فضولاتی در آن بریزد و فضله کبوتر چون با خاک خرابهها مخلوط شود برای پرورش خربزه و هندوانه معروف اصفهان مناسب است.»
ارگ شیخ بهایی در شهرستان نجفآباد واقع است. این ارگ از ۷ برج کبوتر خانه تشکیل شدهاست. این برجها جز آثار نادر کشور میباشد و همانند این برجها را تنها در شهر تبریز میتوان دید و این به علت تعداد برجهای آن میباشد، و طرحهایی برای احیاء این برجها در دست اجرا میباشد. اولین طرح گردشگری نجفآباد معروف به هفت برج و به نام طرح گردشگری ارگ شیخ بهایی به همت شهرداری نجفآباد بازسازی شدهاست.
نجفآباد از جمله شهرهایی بود که که در پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ نقشی پیشگام داشت. پس از تظاهرات و اعتراضات گستردهای که در این شهر صورت گرفت، به دستور سرلشکر ناجی بعد از اصفهان در نجفآباد حکومت نظامی برقرار شد.
نجف آباد با دوهزار و سیصد و هفتاد و هفت کشته در دوران جنگ ایران و عراق، از نظر سرانه کشتهشدگان بیشترین آمار را در استان اصفهان و کشور به خود اختصاص دادهاست.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد یکی از بزرگترین و معتبرترین مراکز آموزش عالی کشور میباشد. در این دانشگاه حدود ۳۲۰۰۰ دانشجو در ۱۸۴ رشته و ۱۲ دانشکده و در مقاطع کاردانی تا دکترا حرفهای و تخصصی در حال تحصیل هستند.
نجف آباد با یک شهر جهان خواهرخوانده است: