عشق‌آباد یا اشک آباد (ترکمنی: Aşgabat) پایتخت کشور ترکمنستان است. این شهر در پایه کوه کوپه داغ در بیابان قره قوم و در نزدیکی مرز این کشور با ایران واقع شده‌است. این شهر در عین اینکه پایتخت سیاسی ترکمنستان بوده، مرکز استان آخال نیز می‌باشد. این شهر در سال ۱۸۸۱ میلادی توسط نیرهای اشغالگر روسیه به اشغال درآمد.

ریشهٔ نام

این شهر در نزدیکی پایتخت باستانی اشکانیان (شهر نسا) قرار دارد. نام عشق‌آباد در قدیم «اَشک‌آباد» بوده‌است و آن را برگرفته از نام ایرانی «اشک یکم» (سردودمان سلسله اشکانیان) به همراه واژهٔ فارسی «آباد» دانسته‌اند.

تاریخچه

عشق‌آباد در سال ۱۸۱۸ تنها روستای کوچک جهت استراحت کاروانیان جاده ابریشم بوده که در نزدیکی شهر باستانی نسا قرار داشته‌است. شهر نِسا که در زمانی پایتخت اشکانیان بوده که در حمله مغول کاملاً ویران شده‌است. آثار این شهر در نزدیکی عشق‌آباد کشف شده‌است. در حال حاضر اینطور حدس زده شده‌است که عشق‌آباد بر روی خرابه‌های شهر باستانی نِسا بنا گردیده‌است.

در سال ۱۸۸۱ روسیه یک پایگاه نظامی به منظور پشتیبانی حمل و نقل ریلی (قطار سراسری) که از دریای خزر شروع و در کشورهای قزاقستان و ازبکستان عبور می‌کرد در آن منطقه احداث نمود؛ که در نتیجه گسترش آن در سال ۱۸۸۵ شهری بنام پولتوراسک در آن منطقه تأسیس گشت. در سال ۱۹۱۹ اولین معبد بهاییان در عشق‌آباد تأسیس و لزوماً تا سال ۱۹۳۸م یکی از آثار هنری عشق‌آباد به‌شمار می‌رفت که در سال ۱۹۶۳ توسط شوروی تخریب و ویران گردید.

در سال ۱۹۲۴ عشق‌آباد رسماً پایتخت ترکمنستان شوروی شد. در سال ۱۹۴۸ میلادی زلزلهٔ ویرانگری این شهر را تخریب کرد که سپس بازسازی گردید. در سال ۱۹۶۲ طرح کانال قره قوم که در نوع خود طولانی‌ترین کانال جهان به طول ۶۰۰ کیلومتر بود و قره قوم را به آمودریا متصل می‌نمود، شروع شد.

جغرافیا

جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۹ میلادی ۹۰۹ هزار نفر بود. ارتفاع عشق‌آباد از سطح دریا ۲۱۴ تا ۲۴۰ متر است.

عشق‌آباد در جنوب ترکمنستان، در دشت توران، و در ۲۵ کیلومتری شمال مرکز ایران واقع شده‌است. این شهر در وادی آخال-تکه در دشت کوه‌پایه‌ای کوهستان کپه‌داغ قرار دارد. کوه‌های کپه‌داغ از سمت جنوب به شهر نزدیک می‌شوند و بیابان قره‌قوم نیز از سمت شمال تا نزدیکی‌های شهر می‌آید. در سال ۱۹۶۲ کانال آبیاری قره‌قوم به عشق‌آباد رسید.

شهر شیروان در استان خراسان نزدیک‌ترین شهر ایران به عشق‌آباد است و از مرز این شهرستان تنها ۲۲ کیلومتر فاصله تا پایتخت ترکمنستان می‌باشد. فاصله عشق‌آباد از مشهد، دومین شهر بزرگ ایران ۲۵۰ کیلومتر می‌باشد.

شهرها و شهرستانهای خواهرخوانده

عشق‌آباد با این شهرها خواهرخوانده است:

• آتن، یونان
• البوکرکی، ایالات متحده آمریکا
• باکستر، ایالات متحده آمریکا
• آنکارا، ترکیه
• کی‌یف، اوکراین

نگارخانه

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی