تشان یکی از شهرهای تابع شهرستان بهبهان در استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. این شهر مرکز بخش تشان است.

تأسیس

این شهر در سال ۱۳۹۱ تشکیل شد. بر اساس مصوبۀ دولت روستای آبلش، مشهد، مرکز بخش تشان پس از ادغام با روستاهای قاید(کی) فتح‌الله، چهاردهی عسگر، چهاردهی سهراب، ده ابراهیم، شهرک طالقانی، تل کهنه، کلگه زار و مسیری از توابع همین بخش به شهر تبدیل و به عنوان شهر تشان نامگذاری شد.

محله‌ها

این شهر شامل منطقه‌های اصلی: «آبلش، تل کهنه، ثارالله، چهاردهی، شاه‌غالب، طالقانی، کلگه زار، مشهد و مصیری» می‌باشد که قبلاً به عنوان روستاهای مستقل تحت مدیریت بخش تشان شناخته می شدند و از زمان تبدیل بخش به شهر، به نام کوی و محله نامگذاری شده اند و هم اکنون قبل از اسم هر کدام از آن ها کوی یا محله به کار می رود. مناطق «حیات آباد مجیدی و حیات آباد خلیفه، تاکاییدی، پیرآباد، شهرویی، ویسی، شه نظری، توره‌ای، آهنگران، تنگ بن، وَرِزَرد،یوسفی، «مورگاه»؛ و روستاهای «بجک و همهٔ سرجوشرها (عدالت، آزادی، قدس، بدر)» نیز جزو حوزه بخش تشان است. و و

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهر تشان در شهرستان بهبهان در سال ۱۳۸۵ برابر با 4281 نفر بوده‌است..

مؤسسات تشان

درمانگاه شبانه روزی تشان

درمانگاه تشان از جمله درمانگاه‌های فعال در شهرستان بهبهان است. این درمانگاه به صورت شبانه‌روزی اداره شده و شامل بخش‌هایی از قبیل پزشک عمومی، اتاق CPR، تزریقات و داروخانه است که در سال ۱۳۹۶ خورشیدی برای آن ساختمان جدیدی ساخته شد. در این شهر همچینن نهادهای شهرداری‌ تشان، بهزیستی تشان، اتفاقات برق تشان و یک داروخانه است.
هفته نامه تشان فردا (صاحب امتیاز و مدیر مسئول محمود طیب) نیز به نام شهر تشان با گسترۀ چاپی و خبری پنج استان جنوب کشور(خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و اصفهان)در حال فعالیت می باشد. دفتر مرکزی هفته نامه تشان فردا در شهر اهواز است.

شهرداری تشان

شهرداری تشان در بهار سال 1392 پس از انتخاب امیر سعید کریمیان به عنوان سرپرست شهرداری توسط شورای اسلامی شهر، شروع به کار کرد. در دی ماه سال 1392 علی نصیریان با داشتن سوابق مرتبط با شهرداری به عنوان نخستین شهردار تشان انتخاب شد.
با شروع به کار شهردار جدید، عملاً شهرداری به صورت مستقل و با راه اندازی تشکیلات اداری و نیروی انسانی و تهیه تجهیزات و امکانات لازم آغاز به کار کرده و با کمک شورای اسلامی شهر با راهکارهای اجرایی تحولی عظیم را در زیرساخت های شهری مرتبط به وظایف شهرداری در تشان ایجاد شد.
شهرداری تشان در کمتر از 6سال کاری با تملک و تعریض معابر، بیش از 90درصد معابر جدول گذاری، زیرسازی و آسفالت شده و با ایجاد بلوارهای زیبا، ایجاد پارک های محله ای، ساخت بیش از 12پل بزرگ با میانگین طول 30متر و عرض 5متر، ساماندهی مسیل ها و پی‌ریزی و اجرای 4 میدان در شهر و تغییر سریع در سیمای شهری از جمله نصب پل های معابر و ایجاد مبلمان در نقاط شهر و از همه مهمتر آماده سازی و آموزش نیروی انسانی متخصص به طوریکه کلیه خدمات در حد وظایف و ظرفیت شهر کاملا به روز است و هم اکنون این شهرداری با داشتن واحداهای آتش‌نشانی، خدمات شهری، خدمات عمرانی و فنی، شهرسازی، امور اداری و مالی، انفورماتیک و اطلاعات، خدمات قابل توجهی را به شهروندان ارائه می نماید.
شهرداری تشان در زمینی به مساحت 18000 متر مربع در حال انجام عملیات خدمت‌رسانی به شهروندان است و این شهر در این مدت کوتاه از درجه 1 به درجۀ 4 ارتقا یافت.

بهزیستی تشان

اداره بهزیستی تشان از سال 1375 آغاز به کار کرد و به عنوان بخشی از اداره بهزیستی شهرستان بهبهان در حال خدمت رسانی به شهروندان بخش و شهر تشان است.

داروخانه شبانه روزی تشان

داروخانه شبانه روزی تشان به عنوان بخشی فعال از درمانگاه شبانه روزی تشان از سال 1396 آغاز به کار کرد. پیش از این تاریخ، داروخانه تشان در قالب بخش کوچکی از درمانگاه به صورت محدود و غیر شبانه روزی فعال بود.

اتفاقات برق تشان

اداره اتفاقات برق تشان به عنوان یکی از سازمان های زیرمجموعه سازمان اتفاقات برق شهرستان بهبهان در سال 1396 تأسیس شد. این اداره در پی درخواست مکرر شهروندان تشان و همچنین بروزاتفاقات متععد برق در این شهر و توسعه روزافزون تشان تأسیس شد.

پیشینهٔ تاریخی

در خصوص نام تشان (تشون) داستان‌هایی بر سر زبان‌ها است. با توجه به پیدایش گور شاهزاده عیلامی کتین (کیدین) هوتران و قدمت آن به هزاره دوم (پیش از میلاد) و ارتباط تنگاتنگ آن با شهر ارگان (ارجان، تلفظ عرَبی) و وضعیت جغرافیایی آن از نظر خاک و آب منطقهٔ تشان نیز هنگام و همگام با ارگان، آباد و از نظر اقتصادی ـ اجتماعی شکوفا بوده‌است تا جایی که آثار به جای مانده در ناحیهٔ بجک، کلگه زار و آبلش و اطراف آن به تحقیق نشان از این گفتار است.
وجود آتشکدهٔ قباد در ارگان و آتشکدهٔ خیرآباد (چهار طاق) به شماره ۳۷۱ ثبت آثار باستانی و اهمیت آب در ایران و باستان به خصوص در دوران زردشت، ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و وجود معابد آناهیتا الهه آب برفراز کوه‌های اطراف آن که به نام قلعهٔ دختر معروف است این گمان را خلق کرده که نام تشان از آتش و وجود آتشگاه یا آتشکده گرفته شده‌است. گفته می‌شود که نمرود پادشاه بابل، ابراهیم خلیل (ع) را در این مکان در آتش افکنده‌است.
اگرچه این افسانه دربارهٔ شهر «اور» که در این زمان باغملک خوانده می‌شود بر سر زبان هاست. البته روستای دیبور (اُور) نیز در نزدیکی رامهرمز برسر راه بهبهان به همین نام و داستان بیان می‌گردد.
طبری در تاریخ خود به نام تشان اشاره کرده که اردشیر بابکان (ساسانی) پس از دست‌یابی به سرزمین‌های خوزستان از این سامان گذشته و به پارس رفته‌است. محمد بن جریر طبری می‌گوید: آنگاه سوی فارس بازآمد و آهنگ پیکار نیروفرشاه اهواز کرد و از هرمزگان سوی ارگان و سار و طاشان (تشان ـ تشون) شد، پس به سرق (سوق ؟) رفت و از آنجا با جمعی از یاران خویش به نشست و بر کناررجیل فرود آمد و شهر را به گرفت و شهر سوق الاهواز (اهواز کنونی) را بنیاد نهاد و با غنیمت فراوان سوی پارس بازگشت محمد میرک بن مسعود حسینی در کتاب ریاض الفردوس در صفحه ۱۱–۱۲ می‌گوید: قصبه یتشان از مستحدثات شاهپور اول؛ و به دهدشت و بهبهان هر دو مقاربت دارد.
بعضی بنای آن را به قباد (ساسانی)|قباد پسر فیروز ساسانی منسوب می‌سازند و برخی این قول را ضعیف شمرده‌اند.
و می‌گوید: در قدیم‌الأیام شهری معمور بوده و به خوبی‌ها و انواع بودنی‌ها آراسته و پیراسته بروزگار ملاحدهٔ اسماعیلی، خرابی تمام به حال آن بلده راه یافته، هوالی اش گرم و آبش از چشمه ایست که منبعش در قریه مذکور است. لیمو و ترنج به وفور در آنجا به حاصل آید.
بارون دُوبدودیپلمات و سیاح روسی و عضو انجمن سلطنتی جغرافیای لندن که در رشتهٔ تاریخ باستان مشرق زمین در انگلستان به تحصیلات عالی پرداخته بود در زمان محمدشاه قاجار و حکومت میرزا قدما طباطبایی بهبهانی به سال ۱۲۵۳ (قمری) به بهبهان آمده بود. او برای دیدن پیکرهای سنگی و آثار زیبای دوره اشکانی (الیمایی) تنگ سروک (سولک) از تشان گذشته و دربارهٔ آن چنین می‌نویسد:
آثار خانه‌ها، بازارها، ارگ‌ها و حمام‌های متفرق در هر سمت و درختهای کهن‌سال، حکایت از آن دارد که اینجا در ایام حکومت اتابکان لر بزرگ شهری وسیع و با منظر بوده‌است.
مع‌هذا بر طبق روایت رایج در میان مردم محل، تشان جایی است که «نمرود»، پادشاه قدرتمند پیش از میلاد، ابراهیم را در کورهٔ سوزان انداخته استدر تأیید این روایت نام تشان مقتبس از آتش را دلیل می‌آورد. دکتر احمد اقتداری استاد دانشگاه تهران در سفرنامه خود که در سال ۱۳۵۶ خورشیدی از منطقهٔ تشان و بازمانده‌های آن و آثار آبلش و کلگه زار دیدن کرده می‌نویسد: «آثار شهر کهنهٔ آن همان شهر کهن پیش از اسلام به ز آمد کواذ (به ز آمد قباد، بهگواد، بهگباد، بهقباد؟) ساسانی است که نویسندگان دوران اسلامی به آن اشاره نموده‌اند می‌باشد و جایگاه آن در شمال شهر بزرگ ارگان نشان داده شده بود. در آذر ماه ۱۳۳۵ خورشیدی جهت افتتاح دبستانی عازم لیکک (مرکز بهمئی گرمسیری، که در آن زمان زیر مجموعه آموزش و پرورش بهبهان بود) با عده‌ای از اهالی عازم منطقهٔ مزبور شدیم.
از راه حومه (حسین‌آباد و دودانگه) و روستاهای قنبری، گراب (آب گوگردی با خواص آب درمانی) و آل طیب به ناحیهٔ تشان رسیدیم. از حیات آباد خلیفه، آثار بسیاری از قلعه‌ها، آسیاب‌ها و دیگر ساختمان‌های فرو ریخته ـ که حکایت از تمدن بالا و شکوفایی داشت ـ در میان درختان انبوه کُنار چنان نظر ما را جلب نمود که بی‌اختیار به پرسش‌هایی پرداختیم و مردم منطقه دربارهٔ هر یک از آنها داستان‌ها و حکایت‌هایی داشتند و نقل می‌کردند. سپس به روستای مرکزی تشان یعنی مشهد رسیدیم.
پس از کمی استراحت از راه کلگه زار مسیر را ادامه دادیم. واقعاً کلگه زار هنوز آثار باستانی و میراث گرانبهای بسیاری را در خود به یادگار و نگهداری کرده بود که کاملاً بررسی و تحقیق دقیقی را طلب می‌کرد. شاید وجود آن همه آثار که تا کنون حفظ شده بود به علت عدم استفاده اهالی جهت احداث جدید ساختمان‌ها و اماکن مسکونی بود که جمعیتِ کم و نبود جادهٔ ماشینی، آثار مزبور با تمدن ارگان به خصوص مناطق بجای مانده خوییز، تنگ تکاب، تنگ شیخ و خیرآباد به‌طور کلی، تنگ شیخ و بالنگستان هم خوانی داشت.
آثار قلعه‌ها، طاق‌ها ساختمان‌ها و برج‌های مخروبه، آسیاب‌ها، تپه‌های مملو از ابزار و وسایل سفالی به جای مانده هنوز بررسی و کار کارشناسی علمی ویژه‌ای را طلب می‌نماید که امید است انجام گیرد».
حفر چاه‌های آب آشامیدنی و کشاورزی توسط آبفای بهبهان و گروهی سودجو در سال‌های اخیر مزید بر خشکسالی کشاورزی تشان را فلج کرده‌است.

نگارخانه

منابع

• ابن جریر طبری، محمد. الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، انتشارات اساطیر،1352. شابک ‎۹۶۴-۳۳۱-۰۳۷-X. خانهٔ کتاب.
• حسینی منشی، محمد میرک بن مسعود. ریاض الفردوس خانی. به کوشش ایرج افشار و فرشته صرافان، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۵، صص: ۱۲–۱۱.
• «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.

جستارهای وابسته

• ایل بهمئی
• ایل طیبی
• آبلش
• شهرویی
• کلگه‌زار
• سرجوشر عدالت
• حسین‌آباد شیخ
• مسیری
• بجک (بهبهان)
• تنگ بن
• حیات آباد خلیفه
• تاکاییدی
• شه نظری
• آهنگران (بهبهان)
• ثارالله (بهبهان)
• یوسفی (بهبهان)
• شهرک طالقانی
• طایفه تاج طیب
• ده عباسقلی