پهله یا پهلو نام سرزمینی وسیع در باختر ایران بوده ‌است که بیشتر شهرها و نواحی زاگرس فعلی را فرا می‌گرفته‌ است. ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره می‌کند. نام پهله بعد از ورود عرب‌ها به ایران به «جبال» و بعدها «کوهستان» تغییر یافته‌است. پهله خود از مناطق کوچک‌تری به نام «مهر» یا «مهرگان» تشکیل می‌شده‌است؛ مانند «مهرگان‌کَذَک» که منظور بخشی از استان ایلام کنونی بوده‌است. هم‌اکنون نام یکی از شهرهای تابع شهرستان دهلران پهله می‌باشد که مرکز بخش زرین‌آباد است.

مناطق و نواحی

ماه نهاوند بخشی از سرزمین بزرگ پهله در باختر و مرکز ایران بوده‌است که بعدها به ماه بصره نیز شهرت یافته‌است. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع آورده است که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) است (یادداشت‌های دهخدا ). بروجرد و نهاوند دو قصبه یا نقطه شهری ماه نهاوند بوده‌اند.

جستارهای وابسته

• پیشینه تقسیمات کشوری ایران
• جغرافیای تاریخی ایران

پانویس