سینقان (دلیجان)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان دلیجان در استان مرکزی ایران است. سینقان روستایی است در استان مرکزی که در حدود ۲۵ کیلومتری شهرستان دلیجان واقع است و از طریق یک جاده آسفالت به دلیجان متصل است.

در این روستای نسبتاً سردسیر در حال حاضر حدود ۵۰۰ نفر زندگی می‌کنند-آب روستا از چند چشمه و قنات تأمین می‌گردد که در اطراف آن پراکنده‌اند. اهالی عمدتاً بکار کشاورزی و در کنار آن دامداری و قالیبافی مشغول هستند. سینقان در دامنه کوه و در یک شیب تند قرار دارد و دلیل وجه تسمیه آن قرار گرفتن در دل کوه (سینه قان) می‌باشد.

روستا دارای امکاناتی همچون :آب لوله‌کشی -برق - گاز - بهداری - مخابرات و پست -دبستان -مسجد وحسینیه و امامزاده -تعاونی روستایی و… می‌باشد.

جمعیت

این روستا در دهستان هستیجان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۹۸ نفر (۱۳۶خانوار) بوده‌است.

علل نام گذاری

علت نام گذاری این روستا را به نام سینقان اینگونه آورده اند که چون این روستا بر سینه کوه قرار گرفته وما بین کوههای اطراف خود محصور گردیده است ودر فرهنگ لغت فارسی قان وکان به معنی کوه آمده است مردم این روستا آن را سینکان نام نهادند که بعدها در اصطلاح خود مردم ودر اثر تلفظ به مرور زمان به سینقان تغییر نام پیدا کرد . از لحاظ تقسیمات کشوری این روستا در حال حاضر در استان مرکزی در ۲۸ کیلومتری شرق شهرستان دلیجان واقع گردیده وجزء دهستان هستیجان می باشد .

قدمت و تاریخچه تشکیل

در خصوص قدمت این روستا روایت صحیحی در دست نیست اما گفته می شود در کتابی که در شهرستان کاشان منتشر گشته و در آن از این روستا نام برده شده قدمت آن را به هزار سال پیش نسبت داده اند . گفته میشود سینقان منطقه ای بسیار خوش آب وهواست که عده ای از گله داران مناطق دیگر از جمله کاشان از این منطقه به عنوان منطقه ییلاقی دز تابستان استفاده می کردند اما پس از مدتی تصمیم می گیرند به دلیل آب وهوای خوب وصحرای غنی از گیاه در این منطقه ماندگار شده وبه آبادانی آن بپردازند شکل لهجه مردم این روستا که شبیه به لهجه کاشی است را به این دلیل می دانند . اما روایت دومی که بیشتر مورد قبول اهالی این منطقه می باشد به این صورت است که ساکنان ابتدایی سینقان ۱۶ نفر (خانوار ) بوده اند که در حال عبور از این منطقه خوش آب وهوا تصمیم به ماندن در آن وآبادانی آن میگیرند بنابرین در این منطقه ماندگار شده مشغول زراعت می گردند . گفته میشود این شانزده نفر آب کشاورزی روستا را به ۱۶ قسمت ۲۴ساعته تقسیم می نمایند و هر قسمت را به یک نفر اختصاص می دهند . وگفته میشود نام این آبها که هنوز نیز پا برجاست را به نام خود شانزده نفر ویا نام دلخواه آنها نام گذاری کرده اند این ۱۶ نام عبارتند از سرشن ، آنور الدین ، آصادق ، آقا میر علی ، حاجی خداداد ، ریس ، قاسم مقصود ، میر جلال ، میون ، شابنده ، مرضا، میر یوسف، حیدر ، قباد ، علی ملک ومیانه که هنوز هم سیستم آب ۵ مزرعه اصلی روستا بر پایه این شانزده نام قرار دارد . در این سیستم به هر۱۲ ساعت آب یک طاق گفته میشود .

شغل مردم روستا

شغل اکثر مردم روستا کشاورزی ودامداری است و اکثر قریب به اتفاق مردم سینقان از این طریق امرار معاش می کنند در این روستا کشاورزی به شیوه سنتی انجام میگیرد .زنان روستا نیز در کار کشاوری ودامداری کمک کار مرد خانه اشان هستند وبه طور کلی وظیفه دوشیدن شیر گاو که در سینقان به دوشیدن گاو معروف است به عهده زن می باشد. معمولا دو حالت نیز برای نگه داری شیر وتبدیل آن به لبنیات دیگر وجود دارد کسانی که شیر گاو آنها به حد کافی است آن را برای خود نگه داشته تبدیل به ماست ، کره وپنیر نموده به فروش میرسانند اما کسانی که شیر گاو آنها به حد کافی نیست معمولا۲ الی۳ نفری با یکدگر شریک شده شیر را به نوبت برای یکدیگر میبرند وبرای از دست در نرفتن حساب کار از پیمانه مخصوص که معمولا دو یا سه ظرف بزرگ وکوچک است استفاده می کنند. به این ترتیب هر به چند شب نوبت به نفر بعدی میرسد وبقیه شیر را برای او میبرند به این کار در اصطلاح سینقان دون کردن شیر میگویندمزیت این کار در این است که شخصی که شیر گاوش کم است وباید دو یا سه وعده شیر را جمع نماید تا به حد کافی برای تبدیل به لبنیات دیگر برسد بااین عمل همان وعده شیر به حدی میرسد که احتیاج به نگهداری آن نباشد ومشکلاتی از جمله خراب شدن شیر را پیش نیآورد. اما در قبال کمک زنان روستا به مردانشان در امور کشاورزی ودامداری مردان روستا نیز در اوقات بیکاری خصوصا در فصل زمستان که کار کشاورزی از رونق باز می ایستد به کمک همسرانشان به کار قالی بافی مشغول می گردند قالی بافی که هم اکنون به عنوان یک هنر در روستا رایج است زمانی به عنوان یکی از مشاغل مهم روستا به شمار می آمده است که بیشتر زنان روستا به آن اشتغال دارند در زمان های نه چندان دور عده ای از اربابان کاشان با دایر کردن دارهای قالی در بعضی از منازل روستا در قبال کار انجام شده وتحویل قالی به آنها مزد میدادند که به قالی بافی مزدی هم معروف بود . اما عدهای دیگر از مردم دار قالی ورنگ آن را خود تا مین نموده ودر خانه خود علاوه بر کارهای دیگر به قالی بافی نیز می پرداخته اند با پیشرفت صنعت فرش ماشینی وکم توجهی شدید به فرش دستی این صنعت کم کم از اقتصاد روستا خارج شد ودر حالی که اکثر مردم روستا چه زن وچه مرد با این هنر آشنایی دارند این هنر به تدریج رو به افول گذاشت . هم اکنون نیز در بعضی از منازل روستا دار قالی وقالی بافی بیشتر در میان زنان به چشم میخورد.

مزارع روستا

مزارع روستای سینقان به دو دسته کلی تقسیم می گردند :مزارع عمومی ومزارع خصوصی مزارع عمومی مزارعی هستند که اکثر مردم در آنها سهم آب وزمین دارند اما مزارع خصوصی مزارعی هستند که متعلق به شخص یا اشخاص خاصی می باشند مزارع عمومی روستا عبارتند از : دشت ده چسبیده به پایین روستا ودر قسمت جنوب غربی جغرافیایی روستا قرار دارد . دشت مال و سوره که چسبیده به دشت ده میباشد ودر غرب روستا واقع است . دشت سرکیون یا دشت رشوه جون که که باز هم چسبیده به دو دشت بالا ودر قسمت پایین آنها قرار دارد . کویر که در قسمت پایین مزرعه سرکیون وبا دو الی سه کیلومتر فاصله نسبت به آن قرار دارد و دارای دو قنات به نام چشمه نعمت(که تقریبا در وسط کویر قرلر دارد ) وکویر می باشد. رود کویر که در قسمت پایین کویر قرار دارد وطی چند سال اخیر به علت خشکسالی آب آن خشک شد .دشت زیره که درقسمت شمال غربی جغرافیای روستا قرار دارد ومرغ زار در پایین آن ودر حد واسط زیره ودشت مال قرار دارد .زیره به دو قسمت زیره پایین وبالا تقسیم می گردد .

اما مزارع خصوصی روستا که متعلق به شخص یا اشخاص خاصی است عبارتند از لاخراب،لامرجه،ابرساده،ورزنه،ریئس،خونیا، جعفر آباد ،مزرعه ابوالقاسم،دوکده ،گرایی وسر آوینه . سیستم آبیاری این مزارع از قانون شانزده آب پیروی نمی کند وطبق قانون خاصی که توسط خود صاحبان مزارع گذاشته شده آبیاری می گردد .

قنات های روستا

روستای سینقان دارای قناتهای گوناگونی است که عبارتنداز : قنات اصلی روستا به نام قنات برکی که چسبیده به روستا ودر قسمت بالای روستا قرار دارد ومردم روستا آن را به نام سر قنات وعدهای آن را به نام قنات برکی میشناسند که مزارع دشت ده ودشت رشوه جون از این قنات آبیاری می گردد نام آن نیز تغیر نام یافته برکه آب است که به برکی معروف شده

قنات بیجگان وبالینجه که مقداری بالاتر از قنات برکی قرار دارند ، قنات قلیچاق باز هم بالاتر از قنات برکی و در دره ای به همین نام قرار دارد و آب شرب روستا از این قنات تا مین می گردد

قنات زیره، قنات لامرجه، قنات لاخراب، قنات ابر ساده ، قنات کویر ، قنات چشمه نعمت ، قنات خونیا ، قنات گله گوشیا وقنات رود کویر که در سالهای اخیر خشک شد.

میزان آب این قناتها بستگی به بارندگی سالانه دارد به طوری که با بارش باران وبرف به مقدار فراوان پر آب شده وبا کاهش بارندگی میزان آب کاهش می یابد.

در خصوص قنات برکی که به نام قنات ده نیز در میان اهالی معروف است جالب اینکه میزان آب آن در طول سال با قنات کویر حالت عکس دارد در آغاز بهار و اوایل تابستان آب قنات برکی زیاد وآب قنات کویر تقریبا کم است اما از اوایل تابستان آب قنات برکی به تدریج کاهش وآب قنات کویر افزایش می یابد. گفته می شود این حالت معکوس همه ساله بین این دو قنات وجود دارد .

امام زادگان روستا

این روستا دارای دو امامزاده حوریه خاتون و کاظمه خاتون است که نوادگان امام سجاد (ع) هستند.

دو تن از نوادگان پیامبر (ص) در قسمت جنوبی روستای سینقان در دامنه کوه تودَنگَریه مدفونند .

این دو بزرگوار به نام های حوریه خاتون و کاظمه خاتون سلام الله علیهما هستند .

بر اساس شجره نامه ای که توسط دکترمهدی فقیه بحرالعلوم در موسسه دائره المعارف بقاع متبرکه پی گیری شده ، از نوادگان امام سجاد علیه السلام می باشند، که با دوازده واسطه به آن امام همام می رسند.

منابع

• اهالی روستا سینقان
• خبرگاران گروه امیر و علی
• عکس ها گرفته شده توسط امیرحسین اسماعیل بیگی
• «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.