رزن مرکز شهرستان رزن و بزرگترین شهر این شهرستان می‌باشد که در مسیر جاده اصلی همدان به قزوین قرار گرفته. علاوه بر شهر رزن دو شهر قروه درجزین و دمق و ۳ بخش: مرکزی، سردرود و قروه در جزین در مجموعهٔ شهرستان رزن قرار دارند. شهر رزن تقریبآ در مرکز شهرستان قرار دارد که از ناحیه شمال و شمال شرقی به استان قزوین از جنوب به شهرستان فامنین از مشرق به استان مرکزی و از مغرب به شهرستان کبودرآهنگ محدود می‌باشد. در شمال شرقی این شهرستان رشته کوه خرقان قرار گرفته که بلندترین نقطه آن در محدوده شهرستان رزن دارای ارتفاع ۲۷۹۹ متر از سطح دریاست. به لحاظ اینکه رزن در شمالی‌ترین نقطه استان واقع شده‌است، هوای آن نسبتاً سردتر از سایر نقاط استان است و در تابستانها از آب و هوای معتدلی برخوردار است.

جغرافیا

نا همواری‌ها

رزن در دشتی قرار گرفته‌است که اطراف آن را کوه‌هایی از رشته کوه‌های زاگرس دربر گرفته‌اند. از رودخانه‌های مهم آن می‌توان به رودخانه خمیگان اشاره کرد. رزن شهری است زیبا با چشمه‌های آب معدنی که مشهورترین چشمهٔ آب معدنی آن قینرجه می‌باشد که در۰٫۵کیلومتری شهر رزن قرار گرفته‌است.

آب و هوا

آب و هوای رزن سردسیر می‌باشد و نسبت به شهرهای دیگر استان هوای سرد تری دارد. لیکن در تابستانها از آب و هوای معتدلی برخوردار است و میانگین درجه حرارت سالیانه آن به‌طور متوسط ۱۱ درجه سانتی گراد است. متوسط بارندگی سالیانه این شهرستان نیز حدود ۳۵۰ میلیمتر محاسبه شده‌است و در مجموع با توجه به تقسیم‌بندی آب و هوایی آب و هوای شهرستان رزن سردو معتدل کوهستانی محسوب می‌شود.

ترابری

رزن در مسیر جادهٔ همدان - تهران قرار دارد و آزاد راه همدان - قزوین از این شهر گذشته و به اتوبان قزوین - تهران متصل می‌شود، از این رو رزن به عنوان یکی از شهرهایی که در مسیر مواصلاتی غرب کشور قرار گرفته از اهمیت بالایی برخوردار است.

مردم

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۴٬۲۷۵ نفر (۴٬۰۸۲ خانوار) بوده‌است. نسبت تراکم جمعیت ۷۶۰۰ نفر بر کیلومتر مربع می‌باشد.

زبان و گویش

اکثریت مردمان شهر رزن به ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند اما زبان فارسی نیز در بین اهالی این شهر رایج است و از آن به عنوان رسمی و مخصوصاً در مدارس استفاده می‌شود.

رسانه‌ها

شهرستان رزن فاقد نشریه مکتوب می‌باشد؛ ولی رسانه‌های مجازی رزن جوان و صبح رزن فعالیت خبری تحلیلی دارند.

جاذبه‌های تاریخی و گردشگری

• امام زاده اظهر: برج و آرامگاه، معروف به امام‌زاده اظهر بن علی (ع)، واقع در درجزین (درگزین) در فاصلة ۵ کیلومتری شرق شهر رزن و به فاصلة ۸۵ کیلومتری شمال شرق همدان قرار دارد. بنای امام زاده عبارت از برجی استوانه شکل که ۲۰ متر ارتفاع و ۱۹ ترک دارد. هشت متر از ارتفاع برج را ساختمان و بنای امام‌زاده تشکیل می‌دهد که بقعه گنبد این بنا، مخروطی شکل است. این بنا در تاریخ ۱۳۲۷/۱۲/۲ به شماره ۳۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
• امام زاده هود: این امامزاده در ینگی قلعه و در ۳ کیلومتری شرق شهر رزن قرار دارد و از بناهای دوران مغول و قرن هشتم به‌شمار می‌آید. پلان نما دوازده ضلعی و از آجر ساخته شده‌است.
• مجموعهٔ بوستان و پارک جنگلی ملت
• زیستگاه حیات وحش و ارتفاعات بقراطی: این منطقه که در سی و پنج کیلومتری شهر رزن واقع شده یکی از زیستگاه‌های موجود پرندگان بومی مانند کبک، تیهو، باقرقره، در دامنه‌ها و حیواناتی مانند قوچ، میش وحشی، گرگ، روباه، شغال، خرگوش، احتمالاً کفتار و گورکن می‌باشد. به دلیل وجود بسیاری از داروهای گیاهی در این منطقه که از حیص نوع و تعداد بی بدیع می‌باشند این ناحیه مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته و تنوع زیستی و مناظر فوق‌العاده زیبای گردشگری هر ساله در فصل بهار و بخصوص در اردیبهشت خیل عظیمی از کوهنوردان، گردشگران، خانواده‌ها و جویندگان داروهای گیاهی رااز استان‌های همجوار و از بسیاری نقاط ایران مانند تهران و کرج به این منطقه می‌کشاند. قلهٔ اصلی رشته کوه بقراطی ۲۴۶۳ متر ارتفاع دارد و این منطقه از ۱۵ اسفند تا ۱۵ خرداد ماه حفاظت شده محسوب و چرای دام در این منطقه ممنوع است.

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی

1. دانشگاه آزاد اسلامی
2. دانشگاه پیام نور
3. دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه بوعلی سینا

صنایع و معادن

• شهرستان رزن با دارا بودن دو کارخانهٔ سیمان هگمتان و اکباتان بزرگترین شهرستان در تولید سیمان کشور می‌باشد. همچنین معادن فراوانی از جمله معدن سنگ گرانیت، پودر سنگ و آهک در این شهرستان وجود دارند که محصولات معدنی قابل توجهی از آنها بهره‌برداری می‌شود.
• شهرک صنعتی رزن یکی از بزرگترین شهرک‌های صنعتی در استان همدان است که کارخانجات و واحدهای تولیدی فراوانی در آن مشغول به فعالیت هستند. یکی از بزرگترین کارخانجات این شهرک صنعتی کارخانهٔ ارکان لوله همدان می‌باشد، همچنین چندین کارخانه از جمله بزرگترین کارخانه تولید سیلیفون کشور به زودی در این مجموعه شروع به کار خواهد کرد.
• شهرستان رزن با دارا بودن کارخانه رزن یدک یکی از بزرگترین تولید کنندگان لوازم یدکی خودرو سازان داخلی است.
• شهرستان رزن دارای ۳۳۲ کارگاه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی در رشته‌های گلیم بافی، سراجی سنتی و معرق چوب است. قالی بافی یکی از مهمترین صنایع دستی شهرستان رزن می‌باشد که سهم قابل توجهی از تولیدات دستی در این شهرستان را به خود اختصاص داده‌است.
• کارخانه تولیدی بینا رزن، تولیدکننده محصولات غذایی (پودر پفک، پودر بیکوئیت، پودر شیر خشک، پودر شکلات و…)

کشاورزی و دامپروری

• شهرستان رزن سهم قابل توجهی در تولیدات کشاورزی در استان همدان را دارد، این شهرستان با تولید ۷۰۷ هزار تن انواع محصول کشاورزی رتبه نخست تولیدهای این بخش را در استان همدان از آن خود کرده‌است. انواع تولیدات کشاورزی این شهرستان شامل گندم، جو، سیب زمینی، دانه روغنی، یونجه، سیفیجات و غیره می‌باشد که کاشت سیب زمینی یکی ازدلایل اصلی کم‌آبی شهرستان می‌باشد.
• شهر رزن و مجموعهٔ شهرستان دارای انواع باغ‌ها ی میوه از قبیل گردو و بخصوص باغات انگور می‌باشد که محصولات جانبی فراوانی از جمله شیره و کشمش از آنها تولید می‌شوند.
• مزرعه پرورش اسب دیمور شهرستان رزن بزرگترین مرکز پرورش اسب غرب کشور است و بیش از دو هکتار وسعت دارد و سالانه ۱۵ کره اسب اصیل عرب در این مرکز متولد می‌شوند. در حال حاضر اسبهای اصیل ایرانی که در این مزرعه پرورش می‌یابند به شهرهای کرمان، یزد، اصفهان و رامهرمز فرستاده می‌شوند. همچنین این مزرعه اسب اصیل عرب را برای مسابقات کورس، زیبایی و استقامت پرورش می‌دهد.
• در این شهرستان چندین مزرعه تولیدی گوشت طیور از جمله مزرعه پرورش شترمرغ، بوقلمون، بلدرچین، وتعداد زیادی واحد مرغ داری و گاوداری وجود دارند که سهم عمده‌ای در تولید گوشت استان و کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در زمینه آبزی پروری نیز انواع استخر‌ها و مزرعه‌های پرورش ماهی بخصوص ماهی غزل آلا در سطح شهرستان مشغول به کار هستند.

طبق آمار رسمی یک مجتمع دامپروری، ۶۱ مزرعه آبزی پروری، ۷ واحد صنایع تبدیلی، بیشتر از ۱۴ هزار کلنی زنبور عسل، ۱۲ ایستگاه جمع‌آوری شیر و یک کشتارگاه نیز در شهرستان فعال است. سالانه ۳۱۰ هزار تن TDN (ماده غذایی خالص مورد نیاز دام) در این شهرستان تولید می‌شود که ۱۸۶ هزارتن آن مازاد بر نیاز است.

جستارهای وابسته

• استان همدان
• قروه درجزین
• دمق

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.
• مختصات و ارتفاع
• همشهری آنلاین
• فرمانداری شهرستان رزن اطلاعات جغرافیایی و مختصات. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• شهرداری رزن تاریخچه شهر و موقعیت جغرافیایی. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان شهرستان رزن. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• سازمان جهاد کشاورزی استان همدان سیمای شهر رزن. بازبینی‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۰
• سازمان صنایع و معادن استان همدان شهرک صنعتی رزن. بازبینی‌شده در ۲۷ فروردین ۱۳۹۰
• صداو سیمای مرکز همدان امام زاده‌های استان همدان. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• سایت خبری رزن جوان
• پایگاه ملی داده‌های علوم زمین، معادن ایران معادن شهرستان رزن. بازبینی‌شده در ۵ بهمن ۱۳۸۹
• خبر گزاری ایرنا به نقل از مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رزن. بازبینی‌شده در ۱۱ خرداد ۱۳۹۰
• خبر گزاری فارس به نقل از مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رزن. بازبینی‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۰
• خبر گزاری فارس به نقل از رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان رزن. بازبینی‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۹۰
• میراث آریا، خبرگزاری اجتماعی و فرهنگی به نقل از سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان همدان. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• ایران‌شناسی، زیارت و سیاحت معرفی شهر رزن. بازبینی‌شده در ۵ دی ۱۳۹۰
• انجمن اسب ایران مصاحبه بامسئول مرکز پرورش اسب اصیل عرب، ابراهیم سیا منصوری. بازبینی‌شده در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۰
• شناسنامهٔ آبادیهای استان همدان (شهرستان رزن - بخش قروه درجزین و سردرود)، دفتر آمار و اطلاعات معاونت برنامه‌ریزی استانداری، همدان، ۱۳۸۶

پیوند به بیرون

• وبگاه فرمانداری رزن
• وبگاه شهرداری رزن