مصیری یک شهر در مرکز شهرستان رستم استان فارس ایران است که در ۱۸ کیلومتری شمال شهر نورآباد ممسنی قرار دارد.

نزدیک‌ترین روستاها به آن از سمت شرق موردک میرخیرالله و شوسنی و ضامنی از شمال بردکوه و حاجی کوهی و از غرب روستای گوراب و دهستان بابامیدان و… می‌باشد.

در مسیر تاریخ مصیری دارای روندی ناپیداست. شهر خفرک که از شهرهای باستانی است در غرب این شهر واقع بوده که آثاری از آن هنوز پابرجاست. آثاری نیز از شهر یا روستایی بزرگ در شمال شرق مصیری معروف به دره «کره تول باقری» در اول جاده روستای حاجی کوهی وجود دارد. البته آثار اصلی سهر نشینی شهرستان رستم در نزدیکی دهستان در شرف شهر شدن، بابامیدان قرار دارد، آثاری چون چهار بازار و تل اسپید که نشان از شهر انشان پایتخت چهار هزار ساله ایلام باستان دارند.

ساکنین

اقوام گوناگونی در این شهر سکونت دارند:

ساکنین اصلی و اولیه این شهر از لحاظ جمعیت و خانوار از قوم لر طایفه رستم می‌باشند.لرهای اصلی مصیری همان طایقه شاه حسنی یا «مصیری» که اولاد کا جان احمد،اولاد کابابری،اولاد کاولدی و اولاد کارحیمی می‌باشند، هستند که در کنار خود گروه‌های دیگری را در گذر زمان پذیرفته‌اند و با گذشت زمان و ارتباطات و قومیت‌های نسبی با مردم مصیری یکی شده‌اند. این گروه‌ها عبارتند از: «مهبه ای‌ها»، «تیر تاجی‌ها»، «گوهرکانی‌ها» و افراد متفرقه‌ای از طوایف گنجه‌ای و غیره که در این شهر ساکنند.

علاوه بر این‌ها در مصیری عبداللهی‌های شرف الدین وگروهی از سادات شاه قاسمی در بخش غربی شهر ساکنند که قبل از اصلاحات ارضی به این مکان آمده و در اصلاحات ارضی زمین نیز در مصیری بدان‌ها تعلق گرفت.

گروههای دیگر:

• سادات فخر (امامزاده علی) که قبلاً در حاجی کوهی در شمال مصیری زندگی می‌کردند در سال ۱۳۵۸ خورشیدی به تدریج در چند سال به شمال مصیری کوچ کرده و ساکن شدند.
• بردکوهی‌ها: روستای بردگوه در ۷ کیلومتری شرق حاجی کوهی قرار داردکه دردو دهه قبل این‌ها نیز به شرق مصیری مهاجرت کرده و در بین خود اقوامی چون اردکانی‌ها، رئیس‌های کهگیلویه و سادات عنا را جای داده‌اند.
• ترک‌ها اغلب با گوهر قشقایی دختر محمد حسین خان برادر صولت الدوله قشقایی هنگان ازدواج با حسینقلی خان رستم، بدین منطقه آمدند و در محله‌ای که به نام تیره آنها مشهور شد یعنی «عمله» سکنی گزیدند. فارسها را نیز اردکانی‌ها (سپیدانی‌ها) ی مهاجر و نیز کازرونی‌ها و برخی متفرقه دیگر تشکیل می‌دهند.
• علاوه بر اینها گروه‌های دیگیری نظیر مطربها(مهتر ها) و دلاکها(خطیر ها)و آهنگران نیز در این شهر سالها است که ساکنند.
• اخیراً نیز با مرکز شهرستان شدن مصیری روستاهای باقری، شوسنی و ضامنی در شرق و جنوب شرقی این شهر جزء شهر محسوب می‌گردند.
• ضمنا روستاهای کراشوب و گوراب از بدو تأسیس تاکنون بدلیل قرابت فامیلی با مردم مصیری از توابع اصلی مصیری محسوب می‌شوند.

کشاورزی

شغل ساکنین اکثراً کشاورزی است. مصیری یکی از شهرهایی است که دارای زمین‌های مساعد کشاورزی آبی است که از رودخانه فهلیان مشروب می‌شوند. این زمین‌ها در جلگه‌ای به نام رستم واقع شده‌اند.

مصیری روستای خان نشین بوده‌است و شاید حضور خان از رستم دو به این منطقه را بتوان به وجود زمین‌های مرغوب جلگه (صحرای) شاه حسنی دانست که از رودخانه فهلیان مشروب می‌شوند.

در قدیم، کاشت پنبه، چغندر قند، برنج، گندم و برخی غلات دیگر مرسوم بوده‌است اما به تدریج این غلات محدود گردیده و به گندم و برنج محدود گردید و اخیراً نیز ذرت و گاه سویا، کنجد، ماش و… نیز کاشته می‌شود.

منابع طبیعی

شهرستان رستم یکی از مناطق دارای منابع غنی مختلف می‌باشد. از جمله این منابع می‌توان به جنگل‌ها و مراتع و سایر منابع اشاره نمود.

۶۰ درصد خاک کل منطقه ممسنی را درخت تشکیل می‌دهد که ۵۰ درصد درختان از نوع بلوط ایرانی باواریته‌های متفاوت است. از جمله گیاهان دیگری که در این شهرستان وجود دارد می‌توان به افرا، ارژن، پسته وحشی (بنه)، کلخنگ (از خانوده بنه)، انجیر کوهی، کنار (سدر)، رملک (از خانواده کنار)، گیلاس کوهی، انواعی از گون، بادام، بادام شیرین، انگور، و گیاهچه‌هایی چون لیزک، پیاز، کارده، گندمیان، و سایر گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی که در اطراف این منطقه می‌رویند.

گیاهان

دارویی:

گیاهان ارویی در این منطقه بسیارند که از این دسته می‌توان مواردی را برشمرد:

انجیر کوهی، انجدان، بابونه، بادام، بارهنگ، بلوط، بنه، بولاغ اودی (بولاغ اوتی)، بومادران، پرسیاوشان، مرورشک، پنیرک (توله)، پونه، الپه، پیاز، تاجیری، تهم شربتی، ترب، تنگس، رازیانه، دینشت، سدر، سگ چیل، سیرکوهی، شاه تره، شکروشک، شنبلیله، عدس تلخ، شوید، شیره بنه، قارچ کوهی، کارده، کاسنی، گیاه کبر، ملخنگ، کنگر، کیالک، گازرک، گاهک، گل دیشک، گل گاوزبان، مرزنجوش یا مرزنگوش، مورد، هندوانه ابوجهل و بسیاری دیگر که برخی از این‌ها جنبه خوراکی و صنعتی هم دارند.

خوراکی:

گیاهان خوراکی به صورت دانه و برخی، ریشه و بعضی نیز برگ و ساقه آنها به صورت خام یا پهته مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از این گیاهان یک یا دو یا سه جنبه را در خود دارند. از جمله گیاهان خوراکی می‌توان بدین موارد اشاره نمود:

بلوط، پسته وحشی، کلخنگ، کارده، لیزک، گیلاس کوهی، پیاز کوهی، کاهو کوهی، خارخنگو، بادام، شگروشک (شیره خشک شده آن)، کنگر، نگور، انجیر، کنار، رملک، کیالک، ارژن، و برخی از گیاهان و گیاهچه‌های دیگر که در این منطقه می‌رویند.

صنعتی:

گیاهان صنعتی در منطقه وجود دارند اما متأسفانه از آنها استفاده کمتری می‌شود.

برخی از این گیاهان عبارتند از: گیاه بلوط، پسته وحشیَ، گز، ارژن، گون (کتیرا)، سریش، شیره بنه، کیالک، کنار (سدر)،

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
• یوسفی، جلال- دانش بومی استفاده از بلوط در شهرستان ممسنی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه تهران۱۳۸۳
• همان
• سایت www.jalalyousefi.com تحت عنوان دانش بومی
• یوسفی، جلال- مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی تحولات در ایلات و عشایر ایران به انضمام تحولات در ایل بزرگ ممسنی، انتشارات کتاب اول، تهران۱۳۹۲
• یوسفی، جلال- حاجی کوهی، مطالعه‌ای پیرامون ساخت‌های مختلف یک روستا- پایان‌نامه دوره کارشناسی پژوهشگری اجتماعی بخش برنامه‌ریزی و جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز، اردیبهشت ۱۳۷۲
• شجره نامه مکتوب موجود در نزد اولاد مصیر www.rostamnews.ir
• یوسفی، جلال- دانش بومی «مجموعه مقالات» با همکاری هادی حسین‌زاده داورزنی، انتشارات کتاب اول، تهران ۱۳۹۲ از صفحه ۹۰–۱۲۲

در حال حاضر تحقیقات دربارهٔ تاریخ شاه حسنی یا شاه حسینی ادامه دارد که متأسفانه به دلیل تخریب بدون اطلاع قبرستان کنار امام زاده شاه جان احمد (ع) برخی از حلقه‌های سلسله شجره النسب این گروه در پرده‌ای از ابهام است.