ریوش شهری در بخش کوهسرخ شهرستان کاشمر استان خراسان رضوی ایران است. این شهر در ۳۰ کیلومتری شمال کاشمر قرار دارد. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ریوش، رودخانه‌ها و باغات سرسیز است که به همراه درختان سر به فلک کشیده، آب و هوای معتدل ریوش و رودخانه‌های روانی که از بخش جنوبی و و غربی ریوش عبور می‌کنند و مناظر زیبایی را آفریده‌اند و گردشگران بسیاری را در تمام فصول سال به این ناحیه می‌کشانند.

موقعیت جغرافیایی

شهرزیبا سردسیر و ییلاقی ریوش از سطح دریا ۱۷۰۴ متر ارتفاع دارد و در طول جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲۷ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۲۸ دقیقه جای گرفته‌است. این شهر از شمال به نیشابور و از جنوب به شهرستان کاشمر و از مشرق با تربت حیدریه و از غرب با خلیل‌آباد و بردسکن و شمال غربی سبزوار مجاور می‌باشد و دارای وسعتی حدود ۲۱۹۳ سکیلومتر مربع است.

به علت قرارگرفتن در دامنه‌های کوه آریا و ارتفاعات جنوبی بینالود و برخورداری از آب و هوای معتدل آب فراوان و باغهای وسیع و مناظر طبیعی دیدنی به عنوان یکی از کانون‌های عمده مسافران و گردشگران از شهر کاشمر و سراسر ایران است. کوه آریا ی ریوش به عنوان یکی از مستعدترین پیست‌های پروازی در کشور می‌تواند ورزشگاران این رشته را شگفت زده کند. این شهر دارای پوشش گیاهی انبوه و متراکمی از درختان و فضای سبز مناسبی می‌باشد. طبق مصوبه دولت در مهر سال ۱۳۸۶ بخش ریوش به شهر ریوش ارتقاء یافتند.

آب وهوا

آب وهوای شهر ریوش معتدل می‌باشد و با توجه به طبیعت سرسبز، پوشش گیاهی، درختان انبوه و متراکم، رودخانه، جنوب و غرب شهر، در تابستان‌ها آب و هوایی خنک و زمستانهایی بسیار سرد دارد. میانگین دمای سالانه آن نیز ۲۵ درجه می‌باشد.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵٬۶۸۷ نفر (در ۱٬۷۰۱ خانوار) بوده‌است.

تاریخچه

با توجه به شواهد این منطقه قبل از ورود دین اسلام نیز مسکونی بوده و با توجه به این که راه قدیم شهرهای جنوبی خراسان رضوی به تهران از این منطقه می‌گذشته در گذشته دارای رونق فراوان تری بوده‌است. از مهمترین حوادث تاریخی می‌تواند به حمله مغول اشاره کرد که پس از اشغال نیشابور، به دلیل صعب العبور بودن و مارهای فراوان این منطقه اسبان و سربازان مغول نتوانسته‌اند از این منطقه عبور کنند و از گزند آن در امان مانده‌است.

وجه تسمیه

در کتاب تاریخ کاشمر دربارهٔ وجه تسمیه این شهر گفته شده، ریوش را قبلاً «ری» «وش» به معنای محل رویش رود می‌نامیدند یا به نقلی ری وش به معنای مانند ری (شهری در جنوب تهران) به لحاظ تشابه آب و هوایی با تهران که قابل ذکر است معمولاً روز بعد از تهران در این منطقه باران یا برف می‌بارد . همچنین وجه تسمیه اسمی بر طبق مطالعات بر دو معنی می‌تواند باشد:

1. بخش اول ری گرفته شده از شهر ری در جنوب تهران و بخش دوم وش یعنی مانند بسان و شبیه که نهایتاً به مانند ری یا شبیه ری معنی می‌دهد.
2. ریوش می‌تواند تغییر یافته از گیاهی خودرو در منطقه به نام ریواس باشد که الف آن حذف و سین به شین تبدیل شده‌است. ریواس، ریوش.

در منطقه جنوبی ریوش به دلیل سنگ و کوهستانی بودن که بافت قدیم شهر نیز واقع شده‌است خانه‌ها به صورت پلکانی بنا شده‌است و از زیبایی منحصر به فردی برخوردار می‌باشد.

محصول‌های مهم و سوغات ریوش

مهمترین محصول تولیدی باغی در این شهر بادام است. از قدیم کشت بادام دیم بسیار فراوان بوده‌است و بزرگترین تولیدکننده بادام کشور در سالهای گذشته قبل از سرمای شدید زمستان ۱۳۸۶ بوده‌است. سوغات مهم این شهر، انواع خشکبار و به ویژه برگه زرد آلو، آلو طلایی بادام و گردو است؛ و از جمله غذای سنتی «سید» به دلیل استفاده از محصولات ارگانیک محلی و نان محلی این شهر بسیار خاص و معروف است و حتی از شهرهای کاشمر و اطراف برای تهیه آن مراجعه می‌کنند.

همچنین لبنیات محلی ریوش (کوهسرخ) دوغ، شیر، کره محلی، روغن زرد محلی و … به دلیل ارگانیک بودن و کیفیت بالا بسیار طرف دار دارد. نان محلی بخاطر استفاده از گندم ارگانیک و پخت تنوری و هیزم کیفیت بسیار بالایی داشته و علاقه‌مندان زیادی در منطقه دارد.

دیدنی‌های شهر

مراکز تفریحی

از مهمترین مراکز تفریحی و دیدنی شهر ریوشمی‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پارک جنگلی ریوش در ارتفاعات شمالی شهر ریوش
• مزار شهداری گمنام ریوش واقع در ضلع شمالی پارک جنگی ریوش
• بافت قدیم و خانه‌های پلکانی در جنوب شهر ریوش
• آسیاب‌های قدیمی در منطقه چاهسار ریوش
• باغات، رودها و آبشارها و چشمه‌های فراوان واقع در اطراف شهری ریوش

آثار تاریخی

• درخت سرو کهن ریوش: درخت سرو کهن و تاریخی شهر ریوش نشان دهنده قدمت بیش از ۱۳۰ سال دارد.

راه‌های ارتباطی

مهمترین راه ارتباطی شهر ریوش مسیر آسفالته ریوش-کاشمر به طول ۳۵ کیلومتر می‌باشد از سمت جنوب و از سمت شمال ریوش-نیشابور به طول ۹۵ کیلومتر و دو راه فرعی دیگر از سمت شرق ریوش-حصار-تربت حیدریه به طول حدود ۱۲۰ کیلومتر و از سمت غرب ریوش-البلاغ به طول ۱۴۰ کیلومتر به جاده بردسکن-سبزوار متصل می‌شود، را می‌توان نام برد.

گویش

مردم ریوش ایرانی تبار بوده و به زبان پارسی صحبت می‌کنند. گویش مردم ریوش از مجموعه گویشهای خراسانی است.

اقتصاد

اقتصاد شهری ریوش بیشتر بر پایه باغداری، کشاورزی و دامداری است؛ و سایر مشاغل و بخش‌های دیگر اقتصادی در آن توسعه کمتری پیدا کرده‌است.

شهرداران1379 تا 1384محمدحسین طاهریان.

• از ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ رضا کاردانی.
• از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ امین‌الله مقصود.
• از شهریور ماه ۱۳۹۵ تاکنون رضا کاردانی.

محلات و مناطق شهری

از محلات و مناطق مهم شهری ریوش می‌توان به خوش رود، سرکال، کال نابای، سرآسیا، گبری، چاهسار، سرکلاودو و … اشاره کرد.

پانویس و منابع