حسینیه نوعی مکان عمومی برای عزاداری و تعزیه در ماه محرم و فعالیت‌های مسجد گونه مانند برگزاری نماز در روزهای دیگر سال است. عزاداری و تعزیه در ایران و دیگر نقاط شیعه‌نشین قدمت دیرینه داشته و با استقبال گسترده مردم برگزارمی شود. مراسم تعزیه در حسینیه ارمغانخانه از سال ۱۳۸۹ در میراث معنوی ایران ثبت ملی شده‌است.

کلمه شناسی

این کلمه در لغت نامه های فارسی با معانی زیر تعبیر شده است:

• حسینیه. [ح ُ س َ نی ی َ] (اِ) خانه ای که مخصوص اقامه ٔ عزای حسین بن علی بن ابیطالب باشد. || مسافرخانه هائی که در شهرها مخصوص زائران حسین سازند و جنبه انتفاعی ندارد.
• مکانی برای برگزاری مراسم عزاداری، به‌ویژه عزاداری برای امام حسین، تکیه.
• خانه ای که مخصوص اقامه عزای حسین بن علی ابیطالب علیه السلام باشد.

تاریخچه

عزاداری برای حسین بن علی از دیرباز در بین شیعیان مرسوم بوده است و حضرت زینب در کربلا و کوفه و شام،ام السلمه همسر پیامبر در مدینه، جابر بن عبد الله انصاری در کربلا و آل بویه در ری اولین کسانی بودند که برای حسین عزاداری کردند. مراسمات عزاداری و دسته های عزاداری حسین به شکل سازمان یافته و با دستور و حمایت دولت برای اولین بار توسط آل بویه در بغداد در سال ۳۴۲ شمسی به وجود آمد.اولین باری که عزاداری برای امام سوم شیعیان مرسوم شد در سالگشت حادثه عاشورا در زمان حکومت خاندان آل بویه بود. نیمه دوم قرن هفتم در سال ۶۳۷ شمسی با سقوط بغداد و حاکمیت یافتن ایلخانان در ایران و عراق و به رسمیت شناخته شدن مذهب تشییع مراسم عزاداری عمومیت یافت.ابراهیم الحیدری در کتاب خود "تراژدی کربلا" می گوید: "در نیمه دوم قرن نوزدهم ، شیعیان عراق ساخت حسینیه ها را به عنوان مؤسسات مذهبی و فرهنگی مانند تکایا برای انجام آداب و آیین های مذهبی ، به ویژه عزاداری حسین شروع کردند و به همین دلیل نام حسین را شعار خود خواندند و حسینه نامیدند.

جستارهای وابسته

• سوگواری محرم
• حسین بن علی
• تکیه

منابع

پیوند به بیرون

• مناظره راجع به اماکن و بارگاه‌های مذهبی در شبکه جهانی کلمه در یوتیوب