🏙️ شهر شاهرود
شاهرود یکی از شهرهای استان سمنان و یکی از شهرهای بزرگ ایران بوده و مرکز شهرستان شاهرود است. نام‌های قدیمی دیگری برای شاهرود که می‌توان نام برد عبارت است از «حنچره»، «شخره» و «شاخره» اشاره نمود. شاهرود در حد فاصل دو نوع آب و هوای مرطوب و پرباران در شمال و کویری، در جنوب جای گرفته که آب و هوایی معتدل و مطلوب برای این شهر فراهم کرده‌است. شاهرود در حد فاصل شهرهای دامغان در شرق، سبزوار و بردسکن در غرب و گرگان در شمال بوده و تقریباً در میانه راه تهران-مشهد می‌باشد به طوریکه فاصله آن از تهران ۴۰۰ کیلومتر و از مشهد ۵۰۰ کیلومتر می‌باشد. بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت شهرستان شاهرود ۲۱۸٬۴۷۴ نفر بوده‌است. شاهرود اولین شهرستان پرجمعیت استان محسوب می‌شود و وجود ادارات کل راه و ترابری، راه‌آهن شمال شرق، دخانیات، شرکت نفت و سازمان تبلیغات اسلامی بعلاوه پارک علم و فناوری، دانشکده علوم قرآنی، لشکر ۵۸ تکاور ذوالفقار و تنها گروه پدافند هوایی سپاه پاسداران به اهمیت این شهر افزوده‌است. مردم شاهرود به زبان فارسی با لهجه شاهرودی تکلم می‌کنند.
پیشینهٔ تاریخی
مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد شاهرود یکی از شهرهای مهم چهاردهمین ایالت تاریخی، «چخره» (از تقسیمات شانزده‌گانهٔ اوستایی در دوران باستان) بوده که در دامنهٔ جنوبی رشته‌کوه البرز، توسط آریایی‌ها بنا نهاده شده‌است. برخی پژوهندگان واژهٔ چخره را شکل ابتدایی شاهرود دانسته‌اند. به لغت اوستایی چخرو-ایتی به معنی چرخ پیشه و چخرو-وَتی به معنی دانای چرخ است. این دو هیئت اوستایی این نام، حاوی نام شاهرود می‌باشند.
اشکانیان
هستهٔ اولیهٔ شهر به منظور دفاع در برابر مهاجمان، بر فراز تپه‌های کم‌ارتفاع دامنهٔ کوه‌های شمالی و غربی رود بزرگ این منطقه بنا شد که به جهت بزرگی این رود، به تدریج نام شاهرود را به خود گرفت و به تدریج همراه با برقراری امنیت، رشد و توسعه یافت به طوری که در کنار صددروازه، پایتخت اشکانیان که به باور بسیاری از پژوهشگران محل کنونی شهر دامغان است، در شمار شهرهای معتبر پارتی درآمد. به نوشتهٔ برخی پژوهشگران از جمله «اگورود نیکوف»، سومین آتش مقدس اهورامزدا که در اوستا آمده، آذرفرنبغ است که آتشکدهٔ بزرگ شاهرود بوده‌است.
در دوران بعدتر، این شهر همراه با دامغان در ردیف مهمترین شهرهای ایالت تاریخی کومِش قرار گرفت و به استناد برخی اشاره‌های تاریخی مندرج در متون و بعضی شواهد باستان‌شناسی شهر کنونی شاهرود محل عبور کاروان‌هایی بوده‌است که بزرگراه غربی-شرقی جادهٔ ابریشم را طی می‌کردند.
آب و هوا
در اکثر ماه‌های سال آب و هوا معتدل سرد می‌باشد. شاهرود یکی از شهرهای خوش آب و هوای ایران است. قسمت مرکزی و نواحی شرقی شاهرود دارای آب و هوای معتدل و نواحی شمالی آن کوهستانی با آب و هوایی سرد و مرطوب است. قسمت جنوبی که در مجاورت کویر واقع شده آب و هوای نسبتاً گرم است. متوسط درجه حرارت سالانه در این شهر ۱۴ درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی سالانه ۱۸۰ میلیمتر است. شاهرود به علت واقع شدن در دامنه کوه از لحاظ آب‌های سطحی به صورت رودخانه‌های دائمی، سهمی نداشته و رودخانه‌های سیلابی و فصلی در این شهر جاری می‌باشد. رود بزرگ شاهرود سالهای گذشته از داخل شهر شاهرود رد می‌شده‌است و بستر آن شاهرود را به دو قسمت تقسیم کرده‌است.
مختصات جغرافیایی
این شهر در حاشیهٔ شمالی دشت کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز با موقعیت جغرافیایی ۲۵ دقیقهٔ و ۳۶ درجهٔ عرضی و ۵۸ دقیقهٔ و ۵۴ درجهٔ طولی با ارتفاعی معادل ۱۳۸۰ متر از سطح دریا در شمال خاوری واقع شده‌است.
گردشگری
از محلات قدیم شاهرود می‌توان به خیابان ایستگاه (شهدا)، کوچه راه دیزج، شیرخورشید، شبدری، باغ زندان، بیدآباد، مصلی، آبتول (پیشوا)، آسیاب مندلی و قلعه اشاره نمود.
- چنار سوخته
- تکیه گلشن
- مسجد شیخ علی‌اکبر
- مسجد آقا
- مسجد جامع شاهرود
- مسجد اخیانی‌ها
- تکیه زنجیری (بازار)
- مدرسه بید آباد
- مدرسه حضرت ولی عصر (عج)(مدرسه بازار)
- مدرسه علمیه امام صادق (مدرسه قلعه)
- مسجد امام‌حسن‌عسگری شاهرود(واقع در بید آباد )
- مسجد مدرسه قلعه
- مسجد و آرامگاه بایزید بسطامی(بسطام)
- آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی (قلعه نو خرقان)
- امامزاده محمد دیزج
جاذبه‌های تاریخی و باستانی
- خانه یغمایی
- بازار شاهرود
- بازار انارکی‌ها
- گرمابه چهارسوق
- قلعه غول‌ها (روستای راهنجان)
- امامزاده محمد (دیزج)
موزه‌ها
- موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی شاهرود
ساختمان این بنا مربوط به ساختمان قدیمی شهرداری (بلدیه) شهر بوده و در دوره پهلوی اول بنا شده‌است و شامل دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است. در بخش باستان‌شناسی آثار ارزشمندی مربوط به دوره‌های پیش از اسلام و در قسمت مردم‌شناسی نیز مجموعه‌ای از ابزار و ادوات تولید پوشاک، زیورآلات، دست بافته‌ها، اسناد و قباله‌ها و نیز ابزاری از فنون سنتی زندگی مردم به نمایش گذاشته شده‌است. همچنین برخی از اشیای مکشوفه در تپه هشت هزار ساله سنگ چخماق بسطام و تپه سه هزار ساله بلوار شاهرود مانند ابزار استخوانی و سنگی کار مربوط به هزاره ششم قبل از میلاد، سفال‌های خاکستری و نیز درب امامزاده قطری در موزه شاهرود به نمایش گذاشته شده‌است.
- موزه حیات وحش شاهرود
موزه حیات وحش شاهرود ادر زمینی به مساحت ۲۰۰ متر مربع ساخته شده و از سال ۸۹ کار خود را آغاز کرده‌است. در این موزه ۴۲ گونه از جانوران اعم از پستانداران، خزندگان و پرندگان صورت تاکسیدرمی نگهداری می‌شوند که به غیر از تعدادی از پرندگان که منشأ دریایی دارند سایر گونه‌های موجود بومی این شهرستان هستند.
- موزه آب
این موزه در خیابان مصلی-داخل حسینیه سعادت برنجی واقع شده‌است و ابزار آلات باستانی استحصال آب را به نمایش عموم گذاشته‌است.
امکانات
اماکن اقامتی
- هتل احمد
- هتل جهانگردی شاهرود
- هتل نادر
- متل آزادی
- هتل معلم شاهرود
- هتل پارامیدا
- هتل رویال
- هتل قصر بسطام
- مهمانپذیر اسلامی
بهداشت و درمان
- بیمارستان امام حسین (ع)
- بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص)
- بیمارستان فاطمیه
- بیمارستان امداد امام خمینی (ره
- بیمارستان شهید احمدی
- درمانگاه خیریه
- کلینیک پاسارگاد
- درمانگاه شفا
- درمانگاه فرهنگیان
- درمانگاه امام حسین
- بیمارستان بهار
- برخی بوستان‌ها
- پارک آبشار
- پارک شهدای محراب
- پارک کودک
- پارک بلوار
- پارک غفاری
- پارک دانشگاه
- پارک البرز
- شهر بازی
- پارک مادر
- کمپ الغدیر
- پارک انقلاب
- پارک ولیعصر
- جاده سلامتی
- پارک خطی شهدای گمنام
- پارک بهارستان
- بوستان گلها
- بوستان دالاهو
- باغ زیبای اورس
- بوستان امیریه
مراکز آموزشی و علمی
دانشگاه‌ها
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
- دانشگاه پیام نور شاهرود
- دانشگاه جامع علمی کاربردی شماره ۱ (آفرینش) شاهرود
- دانشکده علوم قرآنی شاهرود
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران شاهرود
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی شاهرود
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی برآیند شاهرود
- دانشگاه جامع علمی کاربردی ذغالسنگ البرز شرقی
- حوزه علمیه امام صادق
- حوزه علمیه ولی عصر
- حوزه علمیه طاهریه
صنعت
صنایع
شهرک صنعتی شاهرود به وسعت حدود ۴۲۰ هکتار و در ۲ فاز عملیاتی اجرا شده و دارای ۲۰۰ واحد صنعتی است که از این تعداد حدود ۹۵ واحد صنعتی با اشتغال زایی بیش از ۱۸ هزار نفر در حال فعالیت بوده و دارای پروانه بهره‌برداری می‌باشند. این شهرک دارای تأسیسات برق، مخابرات، روشنایی، گاز، آسفالت، تصفیه خانه فاضلاب و منابع آب است. از شرکت‌های مهم صنعتی شاهرود می‌توان موارد ذیل را نام برد.
- نیروگاه شهید بسطامی شاهرود
- کارخانه سیمان شاهرود
- شرکت سیم و کابل مغان
- کارخانه قند شاهرود
- شرکت فولاد شاهرود
- شرکت توربوژنراتور شاهرود
- کارخانه کنسانتره میوه شاهرود
معدن
از مهمترین معادن شهرستان شاهرود می‌توان به معدن زغالسنگ البرز شرقی اشاره کرد؛ که با شهرستان دامغان و شهرستان آزادشهر و رامیان در استان گلستان مشترک می‌باشد. از دیگر معادن مهم شاهرود می‌توان به معادن کرومیت، مس، آهک، گچ و سنگهای تزئینی اشاره کرد.
سوغات
«سوغات و صنایع دستی شاهرود» برگه زردآلو، قیسی، (قیسی از مهمترین صادرات شاهرود است) کشمش، انگور، گیلاس، آلو، آلبالو خشک و … انواع کشک محلی. ماست گوسفندی. کره محلی، آبغوره، گرد غوره، آلوی خورشتی و … انواع نان، نان قندی، نان کالک، فطیر، انواع نقل و آبنبات. صنایع دستی از قبیل: گلیم، گلیچ، جاجیم، سفال و سرامیک…
- یکی از سوغات‌های شاهرود نان‌های کاک، قندی و شیری است که توسط اورنگ حدود ۴۰ سال پیش ابداع و تولید گردید.
- برگه زردآلو و قیسی شاهرود که شهرت جهانی دارد.
- میوه‌هایی نظیر زردآلو، گیلاس، انگور شاهرودی از لحاظ کیفیت در رتبه بالایی در منطقه خاورمیانه قرار دارند.
انگور: بیش از ۵۰نوع انگور در شاهرود وجود دارد. انگور شاه بابا، انگور لعل، انگور شاهرودی، انگور سیاه، انگور کشمشی، انگور دیشویی و … انگور شاهرود به سراسر کشورهای اطراف صادر می‌شود.
خواهرخواندگان
- نیشابور، خراسان
نگارخانه
منابع
- لؤلوئی، کیوان. «شاهرود و مجموعه تاریخی بسطام». ایران شناخت. شمارهٔ پانزدهم، زمستان ۱۳۷۸.
پیوند به بیرون
- شهرداری شاهرود
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
- فرودگاه شاهرود
- توربوژنراتور شاهرود
- شاهرودشناسی
🏛️ اماکن گردشگری
💬 نظرات و تجربیات کاربران
برای ثبت نظر باید وارد حساب کاربری خود شوید
ورود / ثبتنامهنوز نظری ثبت نشده است. اولین نفر باشید!