رامسَر از شهرهای استان مازندران در شمال ایران است.

این شهر که پیش از این سخت سر نام داشت، آخرین شهر غرب مازندران است . رامسر از سمت شرق به شیرود از غرب به شهر چابکسر دهستان اوشیان گیلان، از جنوب به کوه‌های البرز و از سمت شمال به دریای کاسپین محدود است. آب‌وهوای رامسر در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل است. نزدیکی جنگل و دریا در این شهر زیبایی ویژه‌ای به این شهر داده‌است و این امر موجب جذب گردشگران در همه فصل‌های سال می‌شود. رامسر دارای فرودگاه است. مناطق ییلاقی رامسر مانند جواهرده (که تغییر یافته «جؤر ده» به معنای دهِ بالا) بسیار زیبا و خوش آب‌وهوا است.

این شهر سابقاً جزئی از شهرستان تنکابن بوده که در سال ۱۳۶۴ طبق تقسیمات جدید کشوری از این شهرستان جدا شده‌است. مردم رامسر گیلک هستند و به زبان گیلکی سخن می‌گویند.

در دوران صفویه

ملا شیخ علی گیلانی مولف کتاب تاریخ مازندران که در تاریخ ١٠٤٤ قمری و در دوران صفویه کتاب را نگاشته است ، در ذکر حدود مازندران آورده است : «حد غربی طبرستان قریه ملاط گیلان است ورای هوسم که اکنون به رودسر اشتهار یافته و سامان شرقی دینار چار که اهالی آن دیار دوناچال می خوانند ، قریب به شهر سارویه واقع است . استندار بالتمام داخل طبرستان است» . حسینعلی رزم آرا مولف مجموعه کتب چند جلدی فرهنگ جغرافیایی ایران ، ذیل واژه ملاط در جلد دوم صفحه ٢٩٣ قید کرده‌است : ده جزء دهستان مرکزی بخش لنگرود شهرستان لاهیجان . ٤ ک جنوب لنگرود – ٣ ک لیلاکوه

تنکابن و رامسر(سخت سر) در سفرنامه های دوران قاجار

در دوران قاجار جماعتی از فرنگیان از ایران بازدید کرده و سفرنامه‌هایی را نگاشته‌اند . یکی از سفرنامه‌های مهم که به تنکابن اشاره داشته‌است سفرنامه موسیو بوهلر می‌باشد . این سفرنامه شرح ماموریت وی به دستور ناصر الدین شاه قاجار برای تهیه گزارشی از وضع راه‌های گیلان و مازندران می‌باشد . این سفرنامه در سال ١٣۵٧توسط انتشارات گیل لاهیجان با عنوان سفرنامه و جغرافیای گیلان و مازندران به چاپ رسید . در صفحه ۳۶ از این سفرنامه آمده است : پس از طی پنج فرسخ راه از آبگرم ، به خرم آباد می رسند که ده بزرگی است از محال تنکابن سرحد گیلان ، و جزء ولایت مازندران است ، و حاکم آن حبیب الله خان است و این قریه در میان جنگل وسیعی می‌باشد و مشارالله یک عمارت خوبی در آنجا دارد و همچنین باغ پاکیزه ای در آنجا بنا گذاشته است که اکثر اشجار آن لیمو و نارنج است .

جیمز بیلی فریزر اسکاتلندی در جوانی به هندوستان سفر کرد و در سال ١٨٢١ میلادی وارد خراسان شد و از راه مشهد به مازندران و گیلان رهسپار گشت . فریزر بار دیگر در سال ١٨٣٣ میلادی با ماموریت دیپلماتیک وارد ایران شد و در زمستان همان سال از مناطق گیلان و مازندران بازدید نمود و کتابی را با عنوان سفرنامه زمستانی به تجربیاتش دربارهٔ سواحل جنوبی دریای مازندران اختصاص داد . در سال ١٣٦٤ خورشیدی ، کتابی با عنوان سفرنامه فریزر، معروف به سفر زمستانی به چاپ رسید . فریزر پس از گذر از مازندران به گیلان وارد می‌شود . در صفحه ۵٦٢ از کتاب قید شده : صبح روز چهارم از سخت سر که نقطه ای زیبا و پرتگاهی است کنار آب و در آنجا رشته عظیمی از کوه‌ها پایان می‌گیرد و مرز میان مازندران و گیلان آغاز می‌شود و بدین گونه من شهرستان نخست را ترک گفتم . در ادامه کتاب و در صفحه ۵٦٦ قید شده‌است : صبح فرحبخش دل انگیزی بود و اواخر ماه اوت که پس از شبی که باران ما را خیس کرده بود ، به سلامت وارد سرزمین گیلان شدیم و به نخستین شهر آن رودسر رسیدیم .

پیر آمدی ژوبر دیگر سیاح اهل اروپا بود که به عنوان سفیر ناپلئون بناپارت به دربار عثمانی و دربار فتحعلی شاه قاجارا آمد . وی در حدود سال ١٨٠٧ میلادی به دربار ایران آمد و مورد مهربانی فتحعلی شاه واقع گردید و در حین بازگشت چندین نسخه کتاب خطی فارسی و خلعت دریافت داشت . وی همچنین استاد زبان‌های فارسی و ترکی در فرانسه بود . سفرنامه ژوبر با عنوان مسافرت در ارمنستان و ایران از پ . آمده ژوبر به انضمام جزوه ای دربارهٔ گیلان و مازندران در سال ١٣٤٧ به چاپ رسید . در صفحه ٣٤٦ از کتاب که دربارهٔ ولایات مازندران هست و پس از گذر از گیلان و عزیمت به سوی مازندران ، چنین قید شده : هنگامی که از رودسر عزیمت میکنند باید شش فرسخ(لیو) بگذرند تا به مازندران برسند و از این طرف نخست به قصبه سخت سر می رسیم . فوراً متوجه اختلاف لباس می شویم . بجای کلاه‌های استوانه ای و شبکلاه‌های گیلانی ، اینها سرشان از یک کلاه کاجی شکل کوتاه و نوک تیز که با پوست بره یا ماهوت قهوه ای رنگ که در آنجا می بافند پوشیده شده‌است . روپوش گشاد و شلوارشان از همان پارچه است . به افتخار ما یک درختچه که شاخه‌هایش از پاپوش‌های کوچک پشمی و کهنه پاره‌ها و کلاف‌های زمخت ابریشم زیور یافته بود کاشتند ، شش مرد دهکده دو تا دو تا با هم نبرد کردند و فرزی خود را برای سرنگون کردن دیگری به نمایش گذاشتند . من با خرسندی ملاحظه کردم که آن‌ها از اینکه سخت همدیگر را بزنند پرهیز میکردند و آنکه فیروز می شد رقیب خود را بلند می کرد و در آغوش می گرفت .

جاذبه‌های گردشگری

شهرستان رامسر با زیبایی وصف ناپذیر در انتهای غربی استان مازندران در دامنهٔ جنگلی و زیبای البرز و سواحل رؤیایی دریای خزر آرمیده و با برخورداری از جاذبه‌های گردشگری و امکانات اقامتی، پذیرایی و تفریحی و کوتاهترین فاصله بین کوه و دریا با لقب عروس شهرهای ایران به عنوان قطب مهم گردشگری در کشور و حتی جهان مطرح است.

وجود قله‌های مخروطی شکل با پوشش انبوه گیاهان متنوع، باغ‌های مرکبات، چای، مزرعه‌های برنج، برخورداریاز ساحل زیبا، منطقه‌های ییلاقی خوش آب و هوا، منابع فراوان آب‌های گرم معدنی، وجود فرودگاه و هتل‌های قدیم و جدید این شهر را به یکی از شهرهای منحصربه‌فرد تبدیل کرده‌است.

وجود آب‌های گرم معدنی در نزدیکی ساحل دریا و چند وان و استخر آب گرم معدنی در شهرهای کتالم و سادات شهر، بوستان جنگلی صفارود در میان دره، روستای جواهرده در ارتفاع ۱۸۰۰ متری سطح دریا، قله مخروطی شکل مارکو و جداشده از سلسله کوه‌های البرز در شرق رامسر، چشمه دمکش در دهستان اوشیان و شرق رامسر جنگل دالخانی در مسیر رامسر به تنکابن، کاخ موزه تماشاگه خزر نزدیک هتل بزرگ رامسر و سرولات در شرق رامسر و ده‌ها اثر تاریخی و دیدنی سبب شده‌است که سالانه هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خارجی از رامسر عروس شهرهای ایران دیدن کنند همچنین رامسر یکی از نزدیک‌ترین فواصل میان کوه و دریا را داراست که این ویژگی بر جذابیت رامسر افزوده‌است

نگاهی به جاذبه‌های طبیعی و تاریخی رامسر

رامسر در غرب مازندران با برخورداری از جاذبه‌های منحصربه‌فرد طبیعی و تاریخی یکی از مناطق برتر کشور به لحاظ طبیعت گردی محسوب می‌شوند که سالانه پذیرای بیش از ۱۰میلیون مسافر و گردشگر از داخل و خارج کشور است. وجود آبشارها، آب‌های سرد و گرم معدنی، بوستان‌های جنگلی، غارها، چشمه‌ها، دریاچه، یادمان‌های تاریخی، صدها مراکز اقامتی و پذیرایی و تفریحی و به ویژه نزدیکی کوه، دریا و جنگل این منطقه را به عنوان قطب مهم گردشگری در کشور و حتی جهان مطرح کرده‌است. آب و هوای این منطقهٔ جلگه‌ای معتدل، مرطوب و کوهستانی سرد و نیمه مرطوب است و اقتصاد آن برپایه کشاورزی، دامداری و صنعت گردشگری استوار می‌باشد. وجود فرودگاه در شهر رامسر، و جنگل در شهرستان رامسر در غرب مازندران از دیگر ویژگی‌های این منطقه محسوب می‌شود.

هتل قدیم رامسر

هتل قدیم رامسر با معماری بسیار زیبا در مرکز شهر در دامنه کوه‌های جنگلی و فضای سبز با محوطه‌سازی چشم‌نواز جای گرفته و در سال ۱۳۱۷ خورشیدی در دوره رضاشاه پهلوی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است. زیربنای این هتل حدود پنج هزار متر مربع در سه طبقه به لحاظ نوع معماری، زیبایی، موقعیت مکانی و تجهیزات یکی از مشهورترین هتل‌های خاورمیانه به‌شمار می‌رود.

آب‌های گرم معدنی

بخش‌های گسترده‌ای از مرکز شهر رامسر از آب‌های گرم معدنی با خاصیت‌های طبی و درمانی برخوردار بوده که گردشگران زیادی از این آب‌ها بهره‌مند می‌شوند. چشمه‌های آب گرم چندین رشته را تشکیل می‌دهند و به چشمه‌های گوگردی گازدار معروف هستند و در نقاطی مانند جواهرده، کتالم، سادات محله و خود شهر رامسر واقع شده‌اند که چشمه‌ها توسط اهالی محلی و توریست‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و علاوه بر خاصیت درمانی این چشمه‌ها، طبیعت زیبا و محیطی دیدنی را برای گردشگران فراهم کرده‌اند و مجموعهٔ هتل‌های رامسر، شهرداری‌های محلی و بخش خصوصی از طریق ایجاد استخر شنا، دوش و وان‌های متعدد، محل‌های مناسبی را برای استفاده و استحمام مسافران و مردم محلی ایجاد کرده‌اند. وجود این آب گرم‌ها در نزدیکی ساحل دریا ویژگی منحصربه‌فردی را به رامسر بخشیده‌است. البته در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی رامسر در شهرهای کتالم و سادات شهر نیز چند وان و استخر آب گرم معدنی وجوددارد که برای درمان بیماری‌های پوستی، رماتیسم و دردهای عصبی و عضلانی سودمند است. مانند ابگرم رضا شاه و آبگرم جدید رضا شاه. میزان دمای بزرگ‌ترین آب‌گرم معدنی رامسر که به شماره یک معروف است ۴۲درجه سانتیگراد است که بهترین حد تحمل بدن می‌باشد.

موزه تماشاگه خزر

این موزه در محل کاخ سلطنتی رامسر و در مجاورت غرب هتل بزرگ قرار داشته که علاوه بر اشیایی که به نمایش گذاشته ساختمان کاخ نیز دیدنی است. این بنا در اواخر دوران پهلوی اول در میان باغی بزرگ باشیوه معماری اروپایی ساخته شده‌است، سنگهای مرمر سفیدرنگ در تزیینات خارج بنا و ستونها و مجسمه حیوانات بکار رفته به این کاخ جلوه‌ای ویژه بخشیده‌است. هم‌اکنون آثاری از هنرمندان مشهور ایران و جهان شامل مجسمه‌های برنزی و سنگی، تابلوهای نقاشی و فرش در این کاخ در معرض دید عموم مردم قرار دارد. بیشتر مردم به این کاخ می‌روند. این کاخ آثار باستانی رامسر را نیز نشان می‌دهد.

موزه مردم‌شناسی رامسر

موزه مردم‌شناسی رامسر با مجوز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، در اسفند ۸۹ با حضور مسئولین محترم استانی و شهرستانی افتتاح گردید. امکانات و تجهیزات موجود در آن غیردولتی بوده و متعلق به عیسی خاتمی شخصیت فرهنگی و استاد دانشگاه در رشته جامعه‌شناسی است و اموال فرهنگی آن در طی یک دوره زمانی بالغ بر ۳۰ سال از (۱۳۶۰ تا ۱۳۹۵) به تدریج گردآوری و خریداری شده و انگیزه اصلی از این کار عشق و علاقه وافر به فرهنگ نیاکان و تلاش برای حفظ آثار جهت ارائه به نسل حاضر و نسل‌های آینده و همچنین معرفی تاریخ، فرهنگ و تمدن رامسر به سایر ایرانیان عزیز است. موزه مردم‌شناسی، محلی برای آشنایی با زندگی اقوام دیگر، مکانی برای اندیشه و تفکر و فرصتی برای آموزش و یادگیری است. در این موزه غرفه‌هایی برای بیش از ۷۰۰ قطعه انواع ابزار، ادوات، اشیاء و اموال فرهنگی و وسایل مردم‌شناسی که مورد استفاده مردم منطقه و استانهای شمالی کشور بوده، اختصاص یافته‌است. علاوه بر غرفه‌های مذکور، فضای داخلی یک خانه سنتی با چیدمان کاملاً قدیمی، همچنین کوره آهنگری با دم چرمی قدیمی و دستگاه چادرشب بافی (پاچال) در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد. به جهت شباهتهای فرهنگی که بین سه استان شمالی کشور (مازندران، گیلان و گلستان) وجود دارد، وسایل و ابزار مربوط به زندگی مردم بسیار مشابه بوده و می‌توان گفت اگرچه موزه مردم‌شناسی رامسر در نگاه اول یک موزه محلی به نظر می‌آید اما آنچه که در آن به نمایش درآمده در حد یک موزه منطقه‌ای می‌باشد و به نظر می‌رسد در حال حاضر در بین شهرهای غرب مازندران و شرق گیلان، موزه مردم‌شناسی رامسر تنها مکانی است که می‌تواند قسمتی از فرهنگ و تمدن گذشته مردم این منطقه را بازگو کند.

حمل و نقل

رامسر دارای راه‌های حمل و نقل هوایی و زمینی است. در مسیر هوایی دارای ۶ پرواز در طول هفته به تهران و ۲ پرواز به مشهد می‌باشد.

فرودگاه رامسر (یاتا: RZR، ایکائو: OINR) در شهر رامسر، ایران است. رامسر یکی از شهرستان‌های محبوب در مازندراندر دوران پهلوی بود و فرودگاه برای خدمت به جهانگردان در رامسر ساخته شد. هنوز برخی از کاخ‌ها نیز وجود دارد که برای محمد رضا شاه و دیگر اعضای خانواده پهلوی در رامسر ساخته شد.

در حال حاضر فرودگاه برای پروازهای خصوصی و ورزش در کنار سواحل دریای خزر کایت موتوردار و .. استفاده می‌شود. روزانه دو یا سه پرواز مسافربری با ظرفیت حدود ۶۰–۷۰ نفر به صورت رفت برگشت از رامسر به تهران انجام می‌شود. در روزهای دوشنبه و جمعه پرواز رامسر- مشهد - رامسر برقرار است. فرودگاه استاندارد در حال ساخت و احداث است با باند بتن مسلح نشست برخاست به طول ۲٫۷ کیلومتر. درصورت اتمام هواپیماهای پهن بدنه مانند بوئینگ هم از آن پرواز خواهند نمود.

مراکز آموزشی

رامسر دارای چندین دانشگاه و مراکز آموزش عالی می‌باشد و به تدریج تبدیل به شهری دانشجویی شده‌است:

• ۱: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران (ساری) شعبهٔ بین‌المللی رامسر
• ۲: دانشگاه آزاد واحد رامسر (پایگاه اینترنتی)
• ۳: دانشگاه پیام نور رامسر
• ۴: دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل
• ۵: مؤسسه غیرانتفاعی رحمان رامسر
• ۶: مؤسسه آموزش عالی کسری رامسر
• ۷: دانشکده فنی و حرفه‌ای ملاصدرا رامسر پایگاه اینترنتی
• ۸: دانشگاه صنعتی میرزا کوچک خان رامسر

شهرهای خواهر خوانده

• پورتمونت، شیلی (از نهم بهمن ۱۳۸۷)
• الوکره، قطر (از بیست و چهارم خرداد ۱۳۸۹)
• شیراز، ایران (از بیستم دی ۱۳۹۱)

جستارهای وابسته

• چهارصد دستگاه
• بلوار مقابل هتل‌های رامسر
• مسجد میرزا عبدالباقی‌خان
• کنوانسیون رامسر

منابع

• مازندنومه، شماره ۷ اردیبهشت ۱۳۸۵
• سجادی. تاریخ و جغرافیای رامسر. تهران: نشر معین
• مختصات و ارتفاع
• پیش‌شماره

پیوند به بیرون

• عکس‌هایی از کاخ موزه رامسر در استان گیلان!