کَهنوج (نام در محل: کَهنو) از شهرهای استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. شهر کهنوج مرکز شهرستان کهنوج است. جمعیت شهر کهنوج بنابر سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۵۲٬۶۲۴ نفر بوده‌است.

وجه تسمیه

نام کهنو (ج) را به معنای کَهن نو (قنات نو) دانسته‌اند. قنات اصلی این آبادی، قنات شیخ‌آباد بوده و قنات نو پرآب در کنار قلعه قدیمی که به «کلات» مشهور بوده واقع شده و باعث پیشرفت این آبادی شده؛ کهنوج از دو واژه (کهن) و (نو) (قنات نو) تشکیل شده‌است. در مرکز این شهر قلعه ضرغام وجود دارد که هسته اولیه تشکیل این شهرستان بوده‌است. در حال حاضر قسمتی از قلعه ضرغام باقی مانده‌است و در مجاورت شهرک ولیعصر واقع شده‌است.

موقعیت جغرافیایی

شهر کهنوج از شمال با عنبرآباد، از جنوب به منوجان، از شرق به قلعه گنج و رودبار جنوب و از غرب به فاریاب و رودان محدود می‌شود.

شهرستان‌های جدا شده از کهنوج

چهارشهرستان فاریاب، قلعه گنج، رودبارجنوب و منوجان از شهرستان کهنوج جدا شده‌اند و به مروراز شهر به شهرستان تبدیل گشته‌اند.

آب وهوا و اقلیم

آب و هوای کهنوج گرم و خشک است و این شهر تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی نسبتاً معتدل و تا حدودی سرد دارد. هوای مطبوعی که شب‌ها می‌وزد خنک است و به «شوباد»، یعنی بادِ شب معروف است. این واژه، یعنی شوباد نام خود را به اسم بسیاری از مغازه‌ها و ساختمان‌ها نیز داده‌است به‌طوری‌که سینمای شهرستان کهنوج به سینما «شوباد» معروف است و در محوطه پارک بزرگ شهر و نزدیک به دریاچه پارک قرار دارد.

نواحی کوهستانی اطراف شهر

وجود کوه‌های نسبتاً مرتفع در ارتفاع متوسط۲۰۰۰ متر در جنوب غربی، شمال، شمال غربی و شمال شرقی که همانند دیواری اطراف آن را فراگرفته‌است. ارتفاعات این منطقه دنبالهٔ رشته کوه‌های زاگرس و کوه‌های پراکنده مرکزی است که از شمال به جنوب از ارتفاعات شهرستان می‌توان، کوه‌های جبال بارز در شمال شرقی را نام برد. همچنین می‌توان کوه‌های کلمرز و گرم و کوه شهری و کوه شاه نیز نام برد؛ که ارتفاع متوسط آن‌ها به ۲۰۰۰متر می‌رسد به دلیل نفوذ توده‌های گرافیتی در بخشی از این ارتفاعات معادن کرومیت ایجاد شده‌است.

منابع تأمین انرژی

نیروگاه گازی کهنوج و در آینده نیروگاه سیکل ترکیبی کهنوج از منابع تأمین انرژی این منطقه هستند.

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج
• دانشگاه پیام نور واحد کهنوج
• دانشگاه علمی کاربردی فرمانداری کهنوج
• پردیس دانشگاه کشاورزی علمی کاربردی جهاد کشاورزی کهنوج
• حوزه علمیه شهرستان کهنوج

مراکز فرهنگی

کتابخانه‌ها

• کتابخانه عمومی شهید مطهری

آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری

از آثار تاریخی این شهر:

• قلعه تاریخی امیرمهيم خان مهيمي این قلعه سالیان زیادی مرکز حکومت رودبار زمین(شهرستانهای کهنوج،منوجان،اسلام آباد،قلعه گنج،فاریاب،بشاگرد و بخشهایی از شهرستان جیرفت) بوده است. این قلعه در جوار شهرک ولیعصر و پشت بهشت زهرای شهر کهنوج قرار دارد.
• برج و عمارت ضرغام السلطنه: ضرغام السلطنه یکی از حکام رودبار زمین بوده است و این برج و عمارت در ورودی شهر و در دامنه کوه ناصر آباد واقع شده است.
• تنگ رزون، در ۱۰کیلومتری جاده کهنوج بندرعباس
• مورکردی (چاه زیارت)،
• پارک و شهربازی کهنوج،
• زیارت بی بی طیبه روستای ازلی، فاصله تا مرکز ۳ کیلومتر
• زیارت دیوان مراد در روستای چاه ریگان که از مناطق خوش آب و هوا و واقع در ارتفاعات کوههای کلمرز میباشد. اخیرا راه آسفالته به طرف این مکان مورد بهره برداری قرار گرفت و رفت و آمد بازدیدکنندگان و مسافرین به سهولت انجام میشود.
• دهستان زیبا و خوش آب و هوای دهکهان در ۲۵ کیلومتری مرکز کهنوج
• و....

سوغات

از مهم‌ترین سوغات کهنوج می‌توان به مرکبات، خرما و رطب هم اشاره کرد.غلاتی چون گندم و ذرت هم در برخی از روستاهای اطراف شهر هم کشت می‌شود.

منابع

• بختیاری، سعید. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران. چاپ یکم. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خورشیدی. شابک: ‎۹۶۴–۳۴۲–۱۶۵–۱‏. 
• آمار و اطلاعات جهاد کشاورزی شهرستان کهنوج سال ۱۳۸۳
• آمار و اطلاعات روابط عمومی بخشداری کهنوج سال ۱۳۸۳
• جامعه‌شناسی روستایی، مؤلف: نعمت‌الله تقوی چاپ دانشگاه پیام نور.
• خدامراد میرابادی مدرس دانشگاه چاپ شده در نشریه مینوجهان