قَرچَک شهری است در جنوب استان تهران در شهرستان قرچک. قرچک در سال ۱۳۲۰، ۱۶۷نفر جمعیت داشته قرچک به علت مهاجرپذیری فراوان، رشدخود را به شهر به‌سرعت پیموده‌است. وجه تسمیهٔ آن به سبب وجود پست بازرسی روسها در جریان جنگ دوم جهانی، در کنار ایستگاه قطاری بود که آن جا برای بازرسی محموله‌های گندمی که به مقصد اتحاد جماهیر شوروی، فرستاده می‌شد، ایجاد کرده بودند و به این سبب، مردم بومی به آن جا قریهٔ چک می‌گفتند. قرچک در سال ۱۳۵۵ به شهر تبدیل شد علت توسعه اصلی آن در آن سال‌ها وجود کوره پزخانه‌های زیادی بود که در این منطقه وجود داشت ودارد ودلیل اصلی شکل‌گیری قرچک کوره پزخانه‌های آن است بر روی یکی از دودکشهای آن که غیرفعال است و در کنار کمربندی واقع شده توسط معمار آن که مشخص نیست چه کسی است با آجر و به صورت برجسته سال ۱۳۳۲ نقش بسته‌است. در سالهایی که تهران برای توسعه وساخت وساز نیاز به مصالح ساختمانی از جمله آجر فشاری داشت کارگران فصلی برای کار در این کوره پزخانه‌ها از شهرستان‌های مختلف به این شهر می‌آمدند؛ از آذربایجان، خراسان، کردستان، ایلام… بعد از شروع جنگ در افغانستان ومهاجرت افغان‌ها، افغانها نیز به این کارگران اضافه شدند وبسیاری از این کارگران فصلی در این شهر ساکن شدند و این شهر شکل گرفت. با افزایش جمعیت ورشد مهاجرت این شهر هر روز بزرگ‌تر شد. بیش از ۹۸ درصدجمعیت این شهر مهاجرانی از شهرستان‌های مختلف ایران می‌باشند؛ آذریها، لرها، کردها، خراسانیها، شمالیها. از اینرو این شهررا می‌توان ایرانی کوچک دانست. در دوران ۸ سال جنگ ایران و عراق نیز محله‌هایی از این شهر میزبان شیعیان عراقی بودن که به ایران مهاجرت کرده بودند. خلاصه اهل هر شهری از ایران که باشید در قرچک حتماً همشهریانی خواهید داشت. قرچک به دلیل خاک مرغوب همیشه مورد توجه صنعت تولید آجر و سفال بوده و به دلیل حفاری‌های انجام شده به همین منظور در شمال این شهر چاله‌های عظیمی وجود دارد. در قرچک مهاجران محله خاص خود را دارند و علاوه بر زبان فارسی به گویشهای وزبانهای قومی خویش سخن می‌گویند. مسجدها وحسینیه‌های زیادی در این شهر وجود دارد که ذیل اسم مسجد نام منطقه‌ای که مردم آن محله که از آنجا مهاجرت نموده‌اند، نوشته شده‌است و در سالهای اخیر نیز میزبان جمعیت سر ریز تهران هم بوده‌است. پل معروفی در منطقه باقرآباد این شهر نیز وجود دارد که به دلیل کشته شدن تعدای که با قصد اعتراض به بازداشت آیت‌الله خمینی در روز ۱۵خرداد۱۳۴۲ ورامین وپیشوا را ترک گفته و به سمت تهران عزیمت داشته و روی این پل اتفاق افتاد و پراکنده شدن به پل ۱۵ خرداد معروف است. ساخت این پل قدیمی آجری به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد. در قرچک یک قنات از شمال تا جنوب این شهر وجوداشته که به قنات ولی آباد معروف است وخیابان ولی آباد در کنار آن شکل گرفته که امروزه جز در کنار خط آهن وبدلیل ایجاد مشکل اثری از آن نیست. خط آهن سراسری (تهران، مشهد) جنوب این شهر را به صورت کلی طی می‌کند ومانع پیشروی این شهر به سمت جنوب شده‌است.

قرچک به‌خاطر نزدیکی به تهران، سرریز جمعیت پایتخت را به‌خود جذب می‌کند که علت اصلی آن ارزان‌تر بودن مسکن در قرچک نسبت به تهران است. حدود یک‌سوم از جمعیت قرچک را سرریز جمعیتی تهران برآورد می‌کنند.

شهر قرچک از یک سو توسط یک اتوبان چهار بانده به شهر تهران و از سوی دیگر به شهرستان ورامین متصل می‌شود.

جمعیت

در سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت شهری: ۱۹۱۵۸۸ نفر زنان: ۹۳۹۱۰ نفر مردان: ۹۷۶۷۸ نفر

و در آخرین سرشماری در سال 1395 کل جمعیت شهرستان قرچک 269138 نفر که 138,249 را مردان و تعداد 130,889 را زنان تشکیل می دهد و این شهرستان دارای 79,853 خانوار می باشد.

جغرافیا

موقعیت

قرچک در نیمه شمالی ایران و ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران با طول ؟ و عرض جغرافیایی؟ قرار دارد.

تقسیمات کشوری

بخش‌ها

• بخش قرچک

شهرها

• قرچک
• باقرآباد
• زیباشهر
• شهرک‌ها

▪شهرک طلائیه

▪شهرک الحدید

▪شهرک گلها

▪شهرک کارگر

▪شهرک فرهنگیان

دهستان‌ها

• دهستان ولی‌آباد
• دهستان محمد آباد
• شاه آبادی
• امین آباد
• داود آباد

روستاها

• قشلاق جیتو
• قشلاق مشهدی ابوالحسن
• قشلاق مشهدی محمد
• قشلاق داود آباد

دیگر اماکن

• مسجد شهدای ۱۵ خرداد
• مسجد جامع شهر قرچک که در مرکز آن واقع شده‌است.
• این شهر دارای یک واحد دانشگاه پیام نور، یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی و علمی کاربردی می‌باشد.
• پایانه مسافر بری قرچک امکان سفرهای بین شهری را فراهم می‌کند.
• پارک ولی عصر، پارک جنگلی زیباشهر و بلوار طلائیه از اماکن تفریحی شهر قرچک می‌باشند.
• میدان‌های شهید ستاری و امام خمینی
• امامزاده بی بی زبیده.
• زورخانه علی بن ابی الطالب
• بیمارستان شهید ستاری

اماکن باستانی و تاریخی

• تپه ۵ هزار سالهٔ فردیس
• تپه میل پوئینک
• روستای تاریخی داودآباد
• پل باقرآباد: بر روی رودخانه جاجرود واقع شده‌است. کفن پوشان ورامین در سال ۱۳۴۲ نزدیک این پل به خاک و خون کشیده شدند. در نزدیکی این پل کانالی با خشت وگل وجود دارد که توسط آن کانال آب را از زیر رودخانه عبور داده‌اند. آب بر اثر اختلاف سطح از طرف دیگر رودخانه جاری گشته و اراضی کشاورزی را سیرآب می‌نموده‌است.

محله‌ها

محله‌های قدیمی از محله‌های قدیمی شهر قرچک می‌توان به باقرآباد، داودآباد، محمدآباد، منبع آب، مخابرات، فردیس، قشلاق فردیس، زیباشهر و نام برد.

محله‌های جدید محله‌های جدید شهر قرچک شامل شهرک طلائیه، فرهنگیان، الحدید، کارگر، گلها، امام علی، امام حسن و زیتون است.

مشاهیر

• امیر سرلشکر منصور ستاری

ورزش

باشگاه فوتسال شهید منصوری قرچک یکی از باشگاه‌های فعال فوتسال در کشور ایران است. این تیم هم‌اکنون در لیگ برتر فوتسال ایران که بالاترین سطح فوتسال در ایران می‌باشد، به رقابت با دیگر تیم‌ها می‌پردازد. بازی‌های خانگی شهید منصوری و تمرین‌های تیمی در سالن ۷ تیر قرچک که متعلق به اداره ورزش و جوانان شهرستان قرچک می‌باشد برگزار می‌شود و در سال ۱۳۹۵ توسط مدیر عامل باشگاه به دانشگاه آزاد فروخته شد و از صحنه رقابت‌های ورزشی خارج شدند - باشگاه مقاومت قرچک که در رده بزرگسالان و امید در لیگ دسته دو کشور فعالیت می‌نماید و از سال ۱۳۹۲ به جمع خانواده ورزش شهرستان وارد شده‌است در سال ۱۳۹۵ به لیگ دسته یک کشور صعود نمودند؛ و در سال ۹۶ به لیگ برتر فوتسال ایران صعود کردند

ورزشکاران قرچک عبارتند از:

1. محمد خالقی والیبال نشسته قهرمان پارالمپیک ۲۰۰۸ چین - پارالمپیک ۲۰۱۲ لندن - پارا آسیایی و چند عنوان جهانی و بین‌المللی
2. جمشید اصغری گیوه چی کیک بوکسینگ مقام اول تورنمنت ۲۰۰۹ ویتنام- جهانی۲۰۱۱آلمان-۲۰۱۲یونان- ۲۰۱۳ اکراین-مقام سوم ۲۰۱۵ برزیل
3. اسلام قربانی ووشو مقام دوم جهانی ۲۰۰۵ چین - مقام دوم جهانی ۲۰۰۷
4. محمد آیینی ووشو مقام دوم جوانان جهان ۲۰۰۴ مالزی - اول جوانان آسیا ۲۰۰۵ سنگاپور
5. عباس گلستانی پاورلیفتینگ مقام اول پبشکسوتان آسیا ایران ۱۳۹۲ - مقام اول پبشکسوتان آسیا هند ۱۳۸۸
6. محمد طاهری فوتسال مقام اول فوتسال آسیا ۲۰۱۳ چین
7. رقیه عبداللهی کبدی مقام دوم جهانی ۲۰۱۲ هند
8. میثم فرجی ووشو مقام اول آسیا ۲۰۱۱ چین
9. اصغر سوری ووشو مقام دوم آسیا ۲۰۰۷ کره جنوبی
10. سید مجید موسوی ووشو مقام سوم آسیا ۲۰۱۱ چین
11. حمید تیموری ووشو مقام سوم آسیا ۲۰۰۷ کره جنوبی
12. اکبر سعیدی ووشو مقام سوم آسیا ۲۰۰۹ ماکائو
13. اسماعیل طالبی والیبال نوجوانان مقام سوم جهان ۲۰۱۵ آرژانتین
14. محمود رسولی والیبال نوجوانان مقام سوم جهان ۲۰۱۵ آرژانتین
15. ابراهیم رحیمیان دو و میدانی پیاده‌روی عضو تیم ملی و حضور در المپیک ۲۰۱۲ لندن http://qarchaksport.ir

باشگاه‌های قرچک

• تیم باشگاه فوتسال شهید منصوری قرچک که در لیگ برتر فوتسال کشوری تا پایان سال ۱۳۹۴ فعالیت داشتند
• تیم باشگاه فوتسال مقاومت قرچک که از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را شروع نمود در سال ۱۳۹۶ به لیگ برتر صعود کرد

نگارخانه

جستارهای وابسته

زیباشهر

منصور ستاری

شهرستان قرچک

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ. (همچنین منبع جمعیت)
• مختصات و ارتفاع از فالینگ‌رین.
• سایت شهرداری قرچک http://www.gharchak.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=0&PageId=189&codeV=1&tempname=Template5