بندر ترکمن یا بندر شاه شهری در غرب استان گلستان است. این شهر در زمان رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۰۶ خورشیدی بنیان‌گذاری شد و ازین رو تا پیش از انقلاب «بندر شاه» نامیده می‌شد. بندر ترکمن جزو نخستین شهرهای ایران است که راه‌آهن به آن کشیده شد؛ راه‌آهن سراسری پس از گذشت ۱۴۰۰ کیلومتر دریای خزر را به خلیج فارس و بندر امام خمینی پیوند می‌دهد.

بندر شاه در قدیم دارای سه اسکله بود که اکنون بازمانده‌هایی از آن‌ها به‌جا مانده.

بر طبق سرشماری رسمی، در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن (بخش مرکزی شهر بندرترکمن) بالغ بر ۵۳۷۹۰ نفر بوده‌است. از نقاط گردشگری آن می‌توان به جزیره آشوراده در حدود یک کیلومتری ساحل آن اشاره نمود که تا چند سال قبل مسکونی بوده‌است. این جزیره در حال حاضر در اختیار شیلات قرار گرفته‌است.

اکثریت مردم این شهر ترکمن و سنی مذهب می‌باشند (نزدیک به ۸۰٪ )، ولی اقوام دیگر همچون فارسی زبانان سیستانی، ترکهای آذربایجانی، قزاقها، طبری‌ها (کتولی، استرآبادی و مازندرانی) و… در کنار هم زندگی می‌کنند.

تا پیش از سال ۱۳۰۵ هجری شمسی نامی از این بندر در هیچ‌یک از منابع چاپی به چشم نمی‌خورد. سالنامه رسمی کشور در این سال دلایل ایجاد این شهر جدید را بالا آمدن عمق خلیج گرگان و در نتیجه کاهش عمق آبخور بندرگز اعلام کرد.

اقتصاد بندر ترکمن

اقتصاد شهر بر پایه راه‌آهن و بندر طراحی شده بوده که با بالا آمدن عمق دریا و کاهش آبخور کشتیها، امروزه عملاً خاصیت بندر تجاری ندارد و تنها مواد سوختی و نفت خام در مقیاس بسیار ناچیز به مقصد نیروگاههای منطقه تخلیه می‌گردد. اقتصاد شهر در حال حاضر بر پایه تولید فرش و گلیم، صید و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی و گردشگری رونق دارد.

مجتمع ستاره اسکله ترکمن

مجتمع ستاره اسکله ترکمن اولین مجتمع تجاری رفاهی اسکله بندر ترکمن می‌باشد. که شامل ۱۵۰ واحد تجاری، رستوران و هتل سه ستاره می‌باشد. معماری این‌مجتمع و محل بنای آن برای گردشگران جاذبهٔ بسیاری را به وجود آورده‌است.

دیدنی‌های بندر ترکمن

جزیره آشوراده بزرگترین جزیره ایرانی خزر در این شهر قرار دارد.
هرساله تنها در تعطیلات نوروز بیش از یک میلیون گردشگر داخلی از بندرترکمن، جزیره آشوراده و اسکله و بازارچه گمرکی آن بازدید می‌کنند. در ایام نوروز جمعیت شهر به سه برابر نیز افزایش میابد.

دیوار دفاعی گرگان مربوط به دوره ساسانیان که از شهرستان کلاله آغاز می‌شود با طی حدود دویست کیلومتر در این شهرستان به دریا منتهی می‌شود. این دیوار بزرگترین دیوار جهان پس از دیوار چین است.

دوشنبه بازار بندر ترکمن از دیدنی‌های این شهر ترکمن نشین است که در آن صنایع دستی ترکمن به قیمتی مناسب عرضه می‌شود.

فرش ترکمنی، پشتی ترکمنی، روسری‌های زنانه و صنایع دستی ترکمن‌ها و بشمه و بورگ و قطاب مهم‌ترین سوغاتی این شهر هستند. ضمن آنکه در اعیاد قربان و فطر نیز این منطقه دیدنی است (مخصوصا ساحل۱۱). این دو عید بزرگترین عید ترکمن‌ها به‌شمار می‌روند.

پارک گلستان بزرگترین پارک این شهر است که در بلوار بهشتی واقع شده‌است.

خیابان‌های اسپریس و آزادی و شهرداری و بلوار پاسداران [فرمانداری] از زیباترین و پر رفت‌وآمدترین مناطق این شهر هستند.

آموزش عالی

در بندر ترکمن یک دانشگاه پیام نور وجود دارد و از سال ۱۳۹۰ در بندرترکمن دانشگاه آزاد شروع به پذیرش دانشجو به صورت بدون کنکور نمود.

ورزش

در شهر بندرترکمن هشت سالن ورزشی چند منظوره و دو زمین چمن مصنوعی وجود دارد. همچنین استادیوم قاندومی یکی از بزرگترین استادیوم‌های استان گلستان در بلوار بهشتی روبروی پارک گلستان واقع است. دو زمین فوتبال و والیبال ساحلی نیز در شهر وجود دارد. از دیگر دیدنی‌های بندرترکمن مجموعه ورزشی اسبدوانی است که هرساله مسابقات اسبدوانی مختلفی در آن برگزار می‌شود.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۵۳٬۹۷۰ نفر (۱۴٬۵۱۲ خانوار) بوده‌است.

پانویس

منابع

• سالنامه پارس چاپ ۱۳۰۵ خورشیدی

پیوند به بیرون

• وبگاه شهرداری بندر ترکمن