معرفی و اطلاعات کامل شهر فومن

10.7K

فومن

فومَن یکی از شهرهای استان گیلان و مرکز شهرستان فومن است.مردمان این شهر گیلک هستند و به زبان گیلکی سخن میگویند . فومن شانزدهمین شهر گردشگر پذیر ایران ا...

با سلام خدمت شما بیننده گرامی ! اطلاعات نمایشی در زیر از ویکی پدیا جمع آوری شده و ممکن است قدیمی یا صحیح نباشند. لطفا با نشر صحیح اطلاعات ما را یاری کنید.

معرفی شهر فومن

فومن

فومَن یکی از شهرهای استان گیلان و مرکز شهرستان فومن است.مردمان این شهر گیلک هستند و به زبان گیلکی سخن میگویند . فومن شانزدهمین شهر گردشگر پذیر ایران است. این شهر در ناحیهٔ جلگه‌ای گیلان قرار دارد و در میان باغ‌ها و شالیزارها محصور شده‌است. فومن را به خاطر مجسمه‌های زیادی که در آن وجود دارد به عنوان شهر مجسمه‌ها نیز می‌شناسند همچنین از زیبایی‌های دیگر این شهر می‌توان به وجود درختان چنار بسیار زیاد در خیابان‌های آن اشاره کرد. این شهر با داشتن پیشینه تاریخی و مناظر زیبا هرساله میزبان گردشگران زیادی است.

موقعیت

فومن در فاصلهٔ ۲۷ کیلومتری رشت، ۳۵۶ کیلومتری تهران و در فاصلهٔ ۵ کیلومتری صومعه‌سرا (نزدیک‌ترین شهر به آن) قرار دارد. این شهر از گذشته در مسیر راه مسافرینی است که قصد رفتن به خلخال یا ماسوله یا قلعه‌رودخان را دارند قرار داشته‌است. شهر مزبور در حال حاضر دارای مساحتی معادل ۲۹ کیلومترمربع بوده و در ارتفاع ۳- متر از سطح آب‌های دریای آزاد است.

تاریخ

فومن با اراضی دشت سرسبز و مناطق کوهستانی و کوه پایه‌ای، یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین منطقه‌های شمالی ایران بوده و دارای قدمتی چند هزار ساله است. سابقه این منطقهٔ کهن به دوران پیش از اسلام می‌رسد و در قرون گذشته از مراکز سیاسی و اقتصادی بخش بیه پس گیلان (گیلان غربی) شمرده می‌شد. تا اوایل قرن یازدهم هجری، یعنی سال‌های آغازین سلطنت شاه عباس کبیر صفوی، مرکز بخش گیلان غربی و همچنین تختگاه و کانون فرمانروایان محلی نیز محسوب می‌گردید و توسط بعضی از آن‌ها مانند خان احمد گیلانی مورد هجوم و غارت قرار گرفته‌است.

شهر مزبور به گواهی تاریخ از جمله شهرهای قدیمی و اولیه گیلان است که دربارهٔ ابتدای پیدایش آن آگاهی روشنی در دسترس نیست. قراین تاریخی بیشتر بیانگر آنند که این شهر در دورهٔ پیش از اسلام، یعنی زمان ساسانیان (۶۵۲–۲۲۴ میلادی) و حتی قبل از آن برقرار بوده و گروهی از اقوام کاسپی و کادوسی به عنوان دو قوم از اقوام باستانی سواحل جنوبی دریای خزر حداقل در ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش در این نواحی سکونت داشته‌اند. منطقهٔ مزبور از زمان‌های دیرین، یکی از کانونهای زندگی دو تیرهٔ گیلک و تالش بوده و با اهمیتی که داشته، پرآوازه نیز بوده‌است. نام فومن بیشتر از هنگامی به میان آمد که خاندان حکومتگر «گیلانشاه» و «دابویهیان» از اواخر دوره ساسانی به بعد در این سامان به فرمانروایی رسیدند.

پس از این، نام فومن با تاریخ خاندان حکومتگر اسحاق‌وند گره خورده است. این خاندان مقتدر محلی از توانمندترین دودمان محلی گیلان بیه پس در قرون هفتم تا نهم هجری به‌شمار می‌رفتند و مورد احترام سایر امیران محلی مناطق گیلان بیه پس مانند شفت، گسکر، تولم و حتی رشت نیز بودند. از متشخص‌ترین و معروف‌ترین چهره‌های این خاندان به امیره دباج می‌توان اشاره داشت که به هنگام لشکرکشی مغولان به فرماندهی اولجایتو به سرزمین گیلان در اواسط ذیقعده سال ۷۰۶ه‍.ق (اردیبهشت ۶۸۶ه‍. ش) در برابر یورش ایشان به همراهی رکابزن تولمی و یارانش به سختی پایداری نمود ولی در نهایت مجبور به پرداخت باج و خراج ابریشم گردید.

نام‌شناسی

دربارهٔ وجه تسمیه یا علت نام‌گذاری فومن و معانی آن نظریه‌های مختلفی اراِئه گردیده و آرای گوناگونی نیز وجود دارد. با این همه در رابطه با این موضوع آنچه که به حقیقت نزدیک است این است که فومن واژه‌ای بازمانده از زبان ایران باستان بوده که در مجموع از دو بخش «فو» یا «پو» و «من» تشکیل شده‌است. پو و پویی در زبان اوستایی به معنای در آغاز پناه بخشیدن آمده و «من» نیز به معنی دریافتن و اندیشیدن می‌باشد که با توجه به این فومن را می‌توان پناه‌گاه اندیشه یا اندیشمندان معنا نمود. همچنین در فرهنگ فارسی معین واژه فوم به معنای سیر آمده‌است. این واژه به همراه پسوند ن=ان معنای جایگاه کشت سیر یا کشتگاه بقولات و مانند آن می‌دهد؛ بنابراین از آنجا که در این ناحیه سیر به عمل می‌آمد، آنجا را فومن نام نهادند.

به گفته برخی نام قدیم فومن «بومن» بوده و شاید «فومن» عربی شده پومن باشد.

مردم

فومن شهری است که در میان مزارع و باغ‌های اطراف خود محصور شده‌است. برنجکاری، کشت چای و توتون و پرورش کرم ابریشم از فعالیت‌های اصلی فومن است که عمدتاً در اطراف شهر دیده می‌شود. شهر فومن را به خاطر وجود مجسمه‌های فراوان به عنوان شهر مجسمه‌ها نیز می‌شناسند. اهالی بومی شهرستان فومن را اکثریت تالش‌ها تشکیل می‌دهند و گیلک ها که طی سالیان اخیر مهاجرت کرده اند نیز در کنار یکدیگر با خوبی زندگی می کنند. اکثریت و جلگه نشینان این شهرستان گیلک‌ها هستند، همچنین اکثریت ساکنین شهر فومن گیلک ها هستند و تالش‌ها بیشتر در نواحی کوهستانی و ارتفاعات غرب شهرستان زندگی می‌کنند. از نظر دیانت و مذهب نیز به جز عده‌ای اندک از اهل تسنن بقیه شیعه اثنی عشری می‌باشند.

بافت شهری

فومن شهری قدیمی است و به همین دلیل هنوز بافت قدیمی معماری خود را داراست. معماری سنتی این شهر مانند دیگر شهرهای استان گیلان است و سقف شیروانی و دیگر اجزای معماری سنتی شمال ایران تشکیل شده‌است. رود گازروبار از میانهٔ قسمت جنوب شرقی شهر فومن رد می‌شود و در قسمت‌هایی از آن عرض آن بسیار کم شده‌است به‌طوری‌که تنها به شکل نهر باقی مانده‌است.

فومن قدیم

فومن قدیم شهری در بین دو رودخانه بوده که امروزه در زبان محلی گیلکی آن‌ها را به نام شوپول (به معنای رودخانه یا جوی آب) و گازروبار می‌شناسند. ساکنین قدیمی این شهر اقوام گیلک بوده‌اند که امروزه جمعیت آن‌ها کم شده‌است.

همچنین می‌توان از محله‌های قدیمی آن به بالا محله، پائین محله (این محله دیگر به‌طور کلی از بین رفته‌است و جزء میدان اصلی شهر و مناطق تجاری آن شده‌است)، شهربیجار، سیاچا، شوپول کنار (به معنای کنار رودخانه می‌باشد) و گوربه کوچه اشاره کرد.

فومن قدیم دارای بازار بزرگ هفتگی به نام سه‌شنبه بازار بوده‌است که آوازه آن حتی در آن زمان از مرزهای استان گیلان نیز گذشته بوده‌است.

جاذبه‌های گردشگری

شهرستان فومن از نظر صنعت گردشگری و هم چنین اکوتوریسم (طبیعت گردی) از جایگاه ویژه‌ای در ایران و حتی در جهان برخوردار بوده و با چشم‌اندازهای بی‌نظیرش به یکی از قطب‌های توریستی تبدیل گشته است. در یک تقسیم‌بندی کلی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان را به پنج بخش طبیعی، تاریخی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می‌توان تقسیم نمود.

ماسوله

شهرک کوهستانی و دلپذیر ماسوله با وسعتی معادل ۱۰۰هکتار در ۳۶ کیلومتری غرب و جنوب غربی شهر فومن قرار گرفته‌است. این بلندترین و هم چنین کوچکترین شهر گیلان که با داشتن جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی به ویژه‌ای معماری سنتی منحصر به فرد چشم هر بیننده‌ای را مسحور زیبایی خود نموده و گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌نماید. شهر مزبور از نظر طبیعی به گونه‌ای استقرار یافته که از سه جهت شمال، جنوب و غرب به کوه تکیه زده و از طرف شرق به دره‌ای زیبا مشرف می‌باشد. این نگارینهٔ بی‌همتا با آب و هوای مطبوع خود وبا ان خانه‌های سنتی و پلکانی اش از ارزش معماری بالایی بر خوردار بوده و به همین جهت در سال ۱۳۵۴در فهرست آثار ملی ایران و اخیراً در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده‌است. همچنین جاده باستانی که از ماسوله به خلخال منتهی می‌شود، و محل رفت و آمد کاروانهای تجاری بین دومنطقه خلخال و فومن بوده‌است امروز در بخش گردشگری و طبیعت گردی جاذبه ای دیگر از این دیار محسوب می‌شود.

قلعه رودخان

دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند. این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده‌است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است. این دژ با ارزش تاریخی که دارد بنابر ساختار، معماری و ویژگی‌های استراتژیکی و رزمی، در ۳۰ امرداد ۱۳۵۴ خورشیدی، به شماره ۳/۱۵۴۹ در سیاههٔ یادمان‌های دیرین ایران (فهرست آثار تاریخی و ملی) ماندگار شد.

پارک فومن

این پارک با داشتن انواع مجسمه‌های بینظیر و تاریخی و فضای زیبا و سرسبز و امکانات رفاهی مناسب طی چند سال اخیر که این شهر در روزهای تعطیل پذیرای مسافران زیادی است محلی برای تفریح و استراحت است. بزرگی پارک فومن در کنار درختان همراه با وسائل بازی مفرح و متفاوت از جمله امکانات آن است.

دانشگاه‌های فومن

  • دانشکده فنی فومن وابسته به پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد فومن و شفت
  • دانشگاه پیام نور فومن
  • دانشگاه علمی کاربردی فومن

اقتصاد

اقتصاد فومن با توجه به جغرافیای آن شکل گرفته‌است. فومن منطقهٔ معتدلی است که سرسبزی در آن موج می‌زند و به تبع همین آب و هوای معتدل مردم آن از دیر باز برای گذران زندگی به کشاورزی و دامپروری مشغول بودند. از جمله فعالیت‌های کشاورزی مردم این ناحیه می‌توان به کشت برنج وچای که هنوز هم متداول است اشاره نمود. کشت توتون از دیگر فعالیت‌های مردم این منطقه بود که با توجه به سختی کار و ارزانی خرید محصول مانند گذشته از رونق چندانی برخوردار نیست. پرورش کرم ابریشم نیز از دیگر فعالیت‌های مردم فومنات است که اکنون از رونق افتاده است.

مردمان مناطق کوهپایه‌ای که غالباً به گویش تالشی سخن می‌گویند به دام پروری مشغول بوده‌اند ومردمان مناطق جلگه‌ای که به گویش گیلکی سخن می‌گویند بیشتر به کشاورزی می‌پرداختند. وجود چشم‌اندازهای بکر و دست نخورده، نزدیکی دشت‌های وسیع به کوهپایه‌ها، مناطق جنگلی و مردم میهمان نواز موجب شده‌است که این شهرستان به عنوان یکی از مناطق گردشگری مورد توجه قرار گیرد. وجود مجسمه‌های زیبا و تقریباً در اندازهٔ اصلی این شهر را به شهر مجسمه‌ها معروف نموده‌است. ماسوله و قلعه رودخان دو منطقه تاریخی با سبک معماری خاص هستند که موجب جلب بسیاری از گردشگران به شهرستان فومن می‌شوند. گردشگری در شهرستان فومن مولد فرصتهای شغلی بدیع و جدیدی شده‌است.

  • چای
  • برنج

کشاورزی

کشاورزان فومن از ایام قدیم در این منطقه به کشت برنج اشتغال داشته‌اند که نتیجه آن ظهور چند رقم بومی برنج می‌باشد که در نتیجه انتخاب سنتی توسط کشاورزان حاصل شده‌اند و این در حالی است که در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۳ هزار و ۸۷۰ هکتار اراضی شالیزاری بوده که ۷۲ هزار تن شلتوک و حدود ۴۷ هزار تن برنج سفید از آن استحصال شده‌است و در مجموع این شهرستان ۶ درصد برنج استان را تأمین می‌کند.

سوغاتی‌ها

از سوغات این نواحی می‌توان به کلوچه فومن ،ابریشم، رشته‌خوشکار، چای، برنج، ماهی دودی، ماهی شور، سیر ترشی، هفت بیجار، لاکو (نوعی نان برنجی) و انواع صنایع دستی مانند عروسک‌های ماسوله اشاره کرد.

پانویس

منابع

  • فومن به روایت کلام و تصویر، کیوان پندی، رشت:انتشارات بلور، ۱۳۹۱، چاپ دوم، با اندکی تلخیص و تغییر.
  • برگرفته از نوشته‌های کتاب سرزمین و مردم فومنات: نویسنده، کیوان پندی. محل نشر، رشت.
  • http://www.fallingrain.com/world/IR/08/Fuman.html
  • Pazuki, Arman & Sohani, Mehdi (2013). "Phenotypic evaluation of scutellum-derived calluses in Indica rice cultivars" (PDF). Acta Agriculturae Slovenica. 101 (2): 239–247. doi:10.2478/acas-2013-0020. Retrieved February 2, 2014. 

خاطرات شما از سفر به فومن نگارش خاطره

خاطره خود را برای دیگران بنویسید تا اگر کسی دوست داشت به این شهر سفر کند.
برای نوشتن خاطره ابتدا ثبت نام کنید.